Mỗi người có những tình huống mà chính mình phải tự xử lý chứ không có một công thức chung nào cả, từ đó mới có thể học ra bài học cho chính mình. Vấn đề không phải là làm như thế nào mà là có học ra được gì trong sự ứng xử của mình, qua đó sẽ điều chỉnh dần nhận thức và hành vi sao cho đúng tốt, thì tự nhiên sẽ phù hợp với xung quanh chứ không phải là sự chống trái đúng sai theo chủ quan của mình.

Tất cả những tranh ảnh, tượng gỗ hay đất sét... trong tôn giáo đều mang tính biểu tượng, được tạo ra theo đức tin và trí tưởng tượng của con người nên chỉ có ý nghĩa tượng trưng chứ không có thật. Tuy nhiên, nếu con áy náy thì hãy làm như một số người ở quê thầy, là đem để dưới gốc cây cổ thụ, bỏ xuống sông, v.v... nhưng phải là những chỗ được phép.

Trong Vipassna đã đầy đủ yếu tố Giới, Định, Tuệ. Nhiều người đã tách rời thiền định và thiền tuệ là không đúng với thiền Vipassana, Vì vậy khi con đã đi đúng hướng của thiền Vipassana rồi thì không còn hứng thú với thiền định nữa là phải.

Thiền Vipassana ứng dụng trong cả hai phương diện. Khi hoạt động hàng ngày thì thận trọng, chú tâm, quan sát hay tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác. Khi vô sự thì thư giãn buông xả cho tâm rỗng lặng trong sáng thì lúc này vẫn đầy đủ định tuệ.

Vậy nếu con thích ngồi thiền thì cứ ngồi, nhưng đừng có ý định giữ tâm trên một đề mục nhất định, pháp đến đi thế nào thì chỉ thấy biết như thế. Có thể lúc đầu tâm sẽ lăng xăng nhưng không can thiệp thì tâm sẽ vắng lặng hoàn toàn chứ không phải như định trên đề mục.

Con vào mục Thư Viện của trang web đọc cuốn Thực Tại HIện Tiền:
http://www.trungtamhotong.org/NoiDung/ThuVien/ThucTaiHienTien1/index.htm
để biết được cốt lõi của lời Phật dạy.
Khi xem Kinh con nên chú ý đến nội dung của bài Kinh trên chính thân tâm mình. Mỗi bài Kinh của Đức Phật dạy đều chỉ thẳng vào cái thực nơi mỗi người ngay lúc đó, nói lên những gì thiết thực nhất đối với hiện trạng đang là của họ. Đối với 5 anh em Kiều Trần Như, Đức Phật giảng Tứ Diệu Đế. Nhưng đối với một người sắp chết như ông Bahiya Đức Phật chỉ dạy: "Trong nghe chỉ có nghe, trong thấy chỉ có thấy... Không có ông trong đó."
Vậy con hãy quan sát, chiêm nghiệm thân tâm đang là của mình thì sẽ tự biết cần chú ý đến bài Kinh nào.

Câu hỏi của con thầy sẽ trả lời trong Thư Thầy Trò ở mục Thư Viện, vì trong phạm vi mục Hỏi Đáp này thầy thưởng chỉ trả lời ngắn gọn không thể nói rõ ràng cặn kẽ hơn được. Có thể vài hôm nữa thư thầy trò 43 mới đăng được. Hôm nay chủ nhật thầy bận dạy học chỉ có thì giờ để trả lời câu hỏi ngắn thôi. Con hoan hỷ cho.

Sai lầm lớn nhất của con người là cố chấp cái nhìn cục bộ của mình. Thực ra chân lý là pháp phổ biến, không dành riêng cho bất cứ ai. Mỗi người giác ngộ chân lý qua tầm nhìn của mình về chính mình và vạn pháp. Người có tầm nhìn lớn nhất là người thông suốt được tất cả tầm nhìn của nhân loại. Như đức Phật thấy được 62 tà kiến của thế gian. Đừng hiểu tà kiến là thấy sai, cái sai không phải ở thấy mà ở cố chấp cục bộ. Ví dụ như những người mù sờ voi, cho con voi là cái chân, cái bụng, cái lưng, cái ngà, cái đuôi, cái vòi, cái tai, con mắt v.v... mỗi người đều đúng nhưng sai là do cố chấp vào cái nhìn cục bộ của mình mà thôi, thực ra con voi là tất cả những phần ấy không thể thiếu phần nào. Nhiều người Phật tử nghe Phật nói 62 tà kiến thì chấp rằng thường - đoạn, hữu biên - vô biên, có - không, khổ - lạc... đều sai. Phật nói 62 tà kiến vì ngoại đạo chấp một chiều mà trở thành phân biệt nhị nguyên, chỉ biết một mà không biết tất cả trong một. Phật có cái nhìn rộng lớn nên thấy nếu ráp 62 tà kiến lại trong một cái nhìn phổ quát thì tất cả đều đúng, trong khi người Phật tử kia cứ bắt chước Phật chê tất cả đều là tà kiến nên lại chấp vào "không" do đó không thể nào có được cái nhìn bất nhị.

Giả sử các tôn giáo khác đều thấp còn Phật giáo là tột đỉnh, thì cũng phải leo qua tôn giáo bậc 1, tôn giáo bậc 2, bậc 3... rồi mới leo lên đến tôn giáo tột đỉnh được. Có thể nói một tôn giáo tột đỉnh là tôn giáo ráp lại các tôn giáo bậc thấp mà có. Cũng như trước khi chứng quả Chánh Đẳng Giác, Phật cũng tu dưới rất nhiều hình thức đạo sĩ ngoại đạo khác nhau trong vô số kiếp. Đó là một quá trình điều chỉnh nhận thức và hành vi mà chủ yếu là phá đi những cố chấp cục bộ để trải nghiệm qua các chiều kích đa diện của pháp giới bao la này. Vì vậy đức Phật được gọi là bậc Minh Hạnh Túc. Sau khi giác ngộ đức Phật chỉ nói lên chân lý mà Ngài đã trải nghiệm và chứng nghiệm một cách toàn diện chứ không đưa ra chủ thuyết riêng của mình, do đó nếu nhìn kỹ chúng ta thấy Phật giáo bao gồm phần cao đẹp nhất của các tôn giáo như vô vi của Lão Tử, hữu vi của Khổng Tử, đức tin của  đức Chúa Jesus v.v... 

Thực ra các tông phái Phật Giáo Phát Triển về sau cũng chỉ triển khai những phương diện vốn có này trong giáo lý Nguyên Thủy của đức Phật. Các tông phái Phật Giáo Phát Triển tuy triển khai rất mạnh một phương diện nào đó của Đạo Phật nhưng cũng vô tình cục bộ hóa giáo lý uyên nguyên phong phú và bất nhị của bậc Giác Ngộ. Một số ít  phương pháp thiền phát triển từ thế kỷ 20 (tất nhiên không phải tất cả) mệnh danh là Thiền Nguyên Thủy đang thịnh hành tại các nước Phật giáo Nam Tông và trên thế giới, tuy cũng đạt được những sở đắc rất hấp dẫn nhưng xét cho cùng thì cũng chỉ phản ánh những kinh nghiệm cục bộ mà thôi. 

Những người khác tôn giáo, khác tông phái, khác phương pháp tu tập ngồi lại với nhau thì gây ra tranh luận tự tán hủy tha, chính là biểu hiện tính cố chấp cục bộ của con người, và chính những người này biến tôn giáo hay tông phái vốn cũng đúng và hữu ích trong một phương diện nào đó trở thành phiến diện và cục bộ. Một người thông suốt được tất cả những phương diện nhận thức và tu chứng cục bộ khác nhau này sẽ có một tầm nhìn khoáng đạt vô chấp và biết tôn trọng vị thế của các tôn giáo, tông phái hay pháp môn tu khác mình. Chúng ta vẫn thấy ra và phân tích những cái sai phát sinh do bảo thủ truyền thống kinh điển, cố chấp chủ thuyết hay ý thức hệ mà các tổ chức tôn giáo thêm thắt về sau để giúp mình và người khác trở về nguồn chân lý uyên nguyên bất nhị vốn sẵn có trong trời đất, chứ không thuộc quyền sở hữu của một tôn giáo nào. 

Lúc đầu, con đến trước bàn thờ Phật, đảnh lễ, rồi ngồi yên tĩnh nghĩ đến Ân Đức Tam Bảo, Cha Mẹ, Thầy Tổ, các bậc ân nhân, chư Thiên Long Thần Hộ Pháp và tất cả chúng sanh, rồi cung kính đảnh lễ tạ ơn (3 lạy).

Sau đó, nghĩ đến (hoặc nói thầm) những lỗi lầm do vô minh ái dục đã vô tình hay cố ý tạo nghiệp thân khẩu ý làm hại mình hại người, và đảnh lễ xin sám hối (3 lạy).

Nguyện xong, bắt đầu từ đó hàng ngày lạy tạ ơn và sám hối (trước bàn thờ Phật hay ngồi trong phòng cũng được tùy điều kiện mỗi người) như sau: 

- Con xin đảnh lễ tạ ơn sám hối Phật (1 lạy )

- ---------------------------------------  Pháp (nt)

- --------------------------------------- Tăng (nt)

- --------------------------------------- Cha Mẹ (nt)

- --------------------------------------- Thầy Tổ (nt)

- --------------------------------------- Chư Thiên, Long Thần, Hộ Pháp (nt)

- --------------------------------------- Các bậc ân nhân (nt)

- --------------------------------------- Tất cả chúng sanh (nt)

Cuối cùng xin nguyện sống vô ngã vị tha, lợi mình lợi người để thiết thực tỏ lòng báo ân và sám hối. Nguyện nhẫn nại với mọi nghịch cảnh, nghịch nhân, không để cho bản ngã đối kháng manh động, luôn sống bình thản học bài học Giác ngộ giải thoát.

Nếu con đọc kỹ lại đoạn văn trích lời Osho trong câu hỏi vừa rồi con sẽ thấy bằng chứng về sự cường điệu, chủ quan và thiếu thận trọng của Osho ngay trong đó. Thoạt tiên Osho đưa đức Phật lên mây, không ở trên đất, không thể bắt rễ vào đất được, sau đó ông lại đưa Lão Tử xuống mặt đất như một người hàng xóm, bình thường hệt như bạn vậy... để khẳng định quan điểm của mình. Ông đánh giá Phật là một siêu nhân, phi thường, bay trên trời và tinh túy đến nỗi không ăn nhập gì với đời thường, và ông cho rằng để thấy tính tâm linh của Phật thì đơn giản chỉ cần rèn luyện là được (!!?), rồi ông đề cao tính bình thường của Lão Tử rằng “...ông ấy bình thường thế, ông ấy bình thường một cách phi thường thế”. Cuối cùng để kết luận ông so sánh Phật với Lão như sau “Bạn có thể trở thành rất, rất tinh tuý, một cái gì đó hoàn toàn phi trần gian (của Phật), nhưng để là bình thường (của Lão) mới thực là điều phi thường nhất”.

Chỉ cần để ý một chút thôi chúng ta cũng dễ dàng thấy rõ dụng ý của Osho khi đưa Lão Tử xuống đất để làm đồng minh cho đời sống “bình thường” của mình mà ông minh họa là “Để trở thành Lão Tử, thậm chí thiền cũng chẳng giúp ích được - chỉ hiểu biết thôi. Chỉ hiểu biết cuộc sống như nó đang thế, và sống nó với dũng cảm; không trốn chạy khỏi nó, không che giấu nó, đối mặt với nó với dũng cảm, dù nó là bất kì cái gì, tốt hay xấu, thiêng liêng hay ác độc, cõi trời hay địa ngục...".

Nếu điều ông minh họa chỉ nói lên lối sống của mình một cách vô tư để mọi người có thể chia sẻ và chiêm nghiệm thì thật là tuyệt vời. Nhưng trong ngữ cảnh này thì ông đã tự mâu thuẫn bằng chính sự cường điệu, chủ quan và thiếu thận trọng của mình.

1) Nếu đã “chỉ hiểu biết cuộc sống của mình như nó đang thế” thì sao lại đem so sánh với Phật và tại sao phải “Để trở thành Lão Tử”? Phải chăng chỉ mượn Lão Tử để biện minh cho lối sống của mình?

2) Phật cũng dạy trở về sống thấy biết thân thọ tâm pháp tức là sống trung thực với thực tại hiện tiền thì đâu phải trên mây? Và sống như vậy mới chính là thiền sao lại nói để sống bình thường thì không cần thiền? Thiền là thấy biết như thật chứ có trốn đi đâu? Chẳng lẽ Osho chưa thật sự "hiểu biết" về thiền khi cho rằng thiền là rèn luyện?

3) Lão Tử cũng nói: “Năm màu khiến người tối mắt, năm giọng khiến người điếc tai, năm vị khiến người tê lưỡi... Bởi vậy Thánh nhân vì bụng (cái thực bên trong) mà không vì mắt (đối tượng bên ngoài) cho nên bỏ cái này (đối tượng bên ngoài) mà lấy cái kia (cái thực bên trong)”. Chứ không hẳn Lão Tử sống bình thường đến độ đắm chìm trong ngũ dục thì cứ dũng cảm đắm chìm trong ngũ dục, dù đó là “tốt hay xấu, thiêng liêng hay ác độc, cõi trời hay địa ngục..."

4) Đức Phật cũng dạy trong kinh Tứ Niệm Xứ là khi tâm có tham, sân, si, hạn hẹp, trói buộc... biết tâm có tham, sân, si, hạn hẹp, trói buộc... chứ không bắt chúng ta phải “phi thường”, “tinh túy” hay “phi trần gian” như Osho nói. Ở ngay đó tánh biết thấy rõ thực tại thân, thọ, tâm, pháp như thế nào thì thấy như vậy, và không mê mờ để cho bản ngã xen vào biến chúng thành thân tôi, thọ tôi, tâm tôi... để rồi chuốc lấy phiền não khổ đau. “Đối mặt với bất cứ cái gì” trong đời sống, thấy biết “cuộc sống như nó đang thế” thì đúng, nhưng nếu có một cái ta “sống với nó dũng cảm, đối mặt với nó dũng cảm,… dù nó là bất kì cái gì, tốt hay xấu, thiêng liêng hay ác độc, cõi trời hay địa ngục...” thì lại hoàn toàn khác. Vì đã có cái ta dũng cảm đối mặt thì đã không còn là thực tại “cuộc sống như nó đang thế” nữa, không thể thấy cuộc sống như thực nữa, mà lúc đó chỉ còn có cái ta là đang hiện hữu, chỉ còn là cái hiểu biết của cái ta ảo tưởng mà thôi.

5) Không phải đức Phật mới không để lại dấu chân mà Lão Tử cũng nói “Thiện hành vô triệt tích” tức khéo đi thì không để lại dấu chân. Vậy thì chỉ còn Osho là người để lại dấu chân mà thôi. Dấu chân đó chính là khẳng định cách “sống bình thường là thế” của mình với phương châm “...để là bình thường mới thực là điều phi thường nhất”. Rốt cuộc là Phật phi thường nhưng Osho lại muốn “phi thường nhất!”

Thật ra, theo thầy thì Osho cũng là một người đáng tôn trọng vì ông đã dám sống thực, dám nói, dám chịu trách nhiệm một cách dũng cảm, và dù đúng dù sai ông vẫn có thể nghiệm của riêng mình. Chỉ vì ông hơi chủ quan và thiếu thận trọng khi đem Phật đem Lão ra để so sánh hay minh họa cho cách sống đó của mình nên thầy mới nói vậy, chứ ông vẫn rất xứng đáng khi sống như một con người thật sự chứ không phải như rất nhiều người chỉ là mọt sách của Thánh hiền.