Tất cả đều phải.

Có hai quan niệm Bồ-tát: Phật Giáo Nguyên Thuỷ xem Bồ-tát là tất cả những ai đang thể hiện Tánh Giác để học ra bài học tự mình giác ngộ Sự Thật và chỉ bày Sự Thật cho người khác biết tự chuyển hoá. Trong Phật Giáo Phát Triển cũng có nhiều quan niệm tương tự, nhưng trong đó có một quan niệm khá phổ biến cho rằng Bồ-tát là những vị có hạnh đặc biệt nguyện cứu độ chúng sanh.

Thực ra, trong thời kỳ Tượng Pháp, Phật là hình ảnh biểu tượng cho Tánh Giác, còn Bồ-tát biểu tượng cho những đức tính xuất phát từ Tánh Giác như Trí Tuệ, Từ, Bi, Hỷ, Xả v.v... Chúng sanh tượng trưng cho những phiền não tham, sân, si v.v..., nên Bồ-tát cứu độ chúng sanh có nghĩa là chính những đức tính Trí Tuệ, Từ Bi, Nhẫn Nại v.v... nơi Tánh Giác của mỗi người giúp chuyển hoá phiền não của họ thành giác ngộ giải thoát.

 Nói như vậy cũng đúng. Đạo Phật khác với Phật giáo ở chỗ Đạo Phật là Chân Lý được đức Phật trực tiếp khai ngộ, còn Phật giáo chỉ dựa trên những lời dạy của đức Phật được ghi lại như những bản tường trình tóm lược nên chắc chắn không có giá trị như Sự Thật được chính đức Phật chỉ thẳng - không phải chỉ bằng ngôn ngữ mà còn bằng cử chỉ, thái độ và cả năng lực tinh thần nữa, chưa kể là không gian, thời gian và trình độ căn cơ v.v... của người nghe phải thích ứng đức Phật mới nói. Hơn nữa càng về sau Phật giáo càng phân chia nhiều tông phái vì hiểu lời Phật dạy khác nhau đưa đến tình trạng phân biệt và chấp thủ tông môn, hệ phái đồng thời đặt nặng hình thức tổ chức giáo hội hơn là giác ngộ Chân Lý.

Thầy cũng có thấy như vậy, và điều này có thể đúng vì chỉ mới hơn 2500 năm mà giáo pháp của đức Phật Gotama đã bị hiểu thành phương pháp rèn luyện để trở thành hoàn hảo như kiểu tiểu ngã trở thành đại ngã của Bà-la-môn giáo, hoặc tin cầu Phật để được cứu rỗi như các tín ngưỡng nhất thần giáo, hoặc biến thành nhiều hệ thống tư tưởng như những môn triết học thuần lý... như vậy làm sao đến 5.000 năm không tiêu hoại được! Tuy nhiên đó chỉ là giáo pháp bị hiểu sai mà tiêu hoại, còn chân lý mà đức Phật thực sự chỉ bày là vĩnh cửu không bao giờ tiêu hoại được.

 Sàdhu lành thay! Thầy cũng xin bổ túc thêm: Nếu Tôn giáo là "tẩy não" hiểu theo nghĩa nhồi nhét hệ thống tư tưởng - buộc người khác phải theo tín điều của mình - thì Đạo Phật hoàn toàn không phải là Tôn giáo, vì Pháp mà đức Phật chỉ thẳng là sự thật rốt ráo có sẵn trong mọi người giúp mỗi người có thể tự thấy ra, chứ không phải là hệ thống tư tưởng của Ngài. Về sau y vào Kinh điển ghi lại lời Phật dạy mà hành nên mới phát sinh từ Phật giáo. Vì vậy, nếu qua phương tiện ngôn ngữ Phật dạy trong Kinh điển để thấy sự thật thì Phật giáo vẫn không phải là Tôn giáo, nhưng nếu chỉ tin và bắt người khác tin vào Kinh điển mà không thấy sự thật thì tính chất Tôn giáo "tẩy não" bắt đầu hình thành trong tổ chức Phật giáo. Huống chi càng về sau khuynh hướng Phật giáo trở thành hệ thống triết học của các Luận sư và hệ thống tín ngưỡng của các Tổ sư thì bị gọi là "Tôn giáo tẩy não" cũng không oan!

Có thể điều này đúng với phần lớn các tôn giáo vì đó là những hệ thống triết học hoặc tín ngưỡng buộc tín đồ phải tin theo quan niệm của họ. Phật giáo về sau cũng phần nào bị nhuốm tinh thần tôn giáo kiểu này, nhưng Đạo Phật uyên nguyên trong thời đức Phật còn tại thế thì không phải như vậy, vì đức Phật và các bậc Thánh nhân thấy ra sự thật và chỉ thẳng sự thật đang có nơi mỗi người để họ trực tiếp chứng ngộ sự thật ấy, nên không hề có hệ thống tư tưởng nào cả. Sự thật rốt ráo là thực tánh chân đế nên chỉ chứng ngộ, còn hệ thống tư tưởng thuộc khái niệm tục đế do một số tôn giáo đặt ra nên tín đồ phải tin nhận, vì vậy nói là "tẩy não" cũng đúng.

 Hộ Tông là pháp danh của đức Tăng Thống đầu tiên của Giáo Hội Tăng Già Nguyên Thuỷ Việt Nam, là vị Tổ sáng lập Phật Giáo Nguyên Thuỷ Việt Nam, và cũng là Tổ khai sơn Chùa Bửu Long. Vì đây là trang web của chùa Bửu Long nên lấy pháp danh của Ngài làm tên miền như được sự chứng minh danh dự của Ngài, chứ không có ý gì khác. Con xem thêm ở đây:

http://trungtamhotong.org/index.php?module=sulieu&function=detail&id=1

 Hộ trì Tam Bảo tốt nhất là thường sống thể hiện 3 đức tính của Phật, Pháp, Tăng là sáng suốt (Phật Bảo), rỗng lặng (Pháp Bảo), và trong lành (Tăng Bảo) qua thân, khẩu, ý trong đời sống hàng ngày. Sống "Tuỳ duyên thuận Pháp, vô ngã vị tha" như chư Phật dạy, chính là hộ trì pháp và được pháp hộ trì. Phật dạy rằng "Dù Như Lai ra đời hay không ra đời, Pháp vẫn vậy"  do đó con cứ hành đúng pháp, đừng lo pháp còn hay mất, chỉ nên lo con có thấy pháp hay không mà thôi. Pháp tánh vốn tịch tịnh nên không sinh diệt còn mọi hình thức đều vô thường biến đổi đâu có gì quan trọng mà phải hộ trì, phải không con?

Nam Tông cũng nói có vô lượng Bồ-tát, nhưng quan niệm Bồ-tát thì Nam Tông và Bắc Tông khác nhau xa. Theo Nam Tông thì Bồ-tát là những chúng sinh đang dùng tánh giác của mình để hoàn thành con đường giác ngộ vì vậy tiếng Pali gọi là Bodhi-satta. Còn Bồ-tát theo Bắc Tông là những bậc có khả năng siêu phàm có thể cứu độ chúng sinh. Theo Nam Tông, Phật hay Bồ-tát dù siêu phàm đến đâu cũng chỉ có thể khai thị cho những người đủ duyên thôi, còn mỗi người phải tự giác. Giống như thầy giáo chỉ dạy cho học sinh, còn học sinh phải tự mình học tập mới thành đạt được. Các vị Bồ-tát mà Bắc Tông nói đến chỉ có trong kinh điển Bắc Tông, không có trong kinh điển Nam Tông.

Chùa luôn sẵn sàng đón nhận con đến với Phật Pháp và cùng sinh hoạt với các Phật tử ở chùa. Chúc con được toại nguyện!