Kết quả Tìm Kiếm: Có 307 câu hỏi có nội dung liên quan đến 'tánh biết & tướng biết'.
Thông báo:
Trong một thời gian dài, mục Hỏi Đáp Phật Pháp của trang web đã nhận được rất nhiều câu hỏi của Phật tử từ khắp nơi gởi đến. Thầy Viên Minh đã trả lời tất cả các câu hỏi liên quan đến vấn đề học Pháp, hành Pháp. Hiện tại mục Hỏi đáp đã có khoảng hơn hai mươi ngàn câu hỏi đáp, trong đó Thầy đã chỉ ra cốt lõi của việc hành đạo, sống Thiền. Do vậy Thầy đã quyết định tạm ngưng mục Hỏi đáp trong một thời gian để có thể chuyên tâm làm các Phật sự cần thiết khác.
Vậy, nếu có nhu cầu, Quý vị có thể sử dụng mục Tìm kiếm bên dưới (gõ từ khoá) hoặc bấm vào các tag đã được gắn theo từng chủ đề để tham khảo các câu Hỏi - Đáp về vấn đề của mình hoặc tương tự.
Sadhu sadhu lành thay!
Danh mục Hỏi Đáp Phật Pháp
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy, <p>
Như vậy con xin được hỏi thêm Thầy là con nên làm thế nào thì mới thận trọng chú tâm quan sát ngay lúc các tâm sinh diệt ạ? Con không rõ là do con chưa tu tập đúng cách hay là con chưa thật sự hiểu đúng ý nghĩa của việc thận trọng chú tâm quan sát, nhưng con chỉ thấy rằng con thường không tự kiểm soát được mình. <p>
Cụ thể là lúc bình thường thì không có gì, nhưng mỗi khi con gặp phải một cảm xúc mạnh nào đó thì thường con như bị u mê hẳn đi mất một đoạn thời gian, đến tận lúc cảm xúc ấy tự nó qua đi thì con mới "tỉnh" lại được. <p>
Vậy con xin hỏi là con cần có phương pháp nào, hay là đọc sách nghe pháp thoại nào thì mới có thể thận trọng chú tâm quan sát một cách đúng đắn ạ? <p>
Con xin cảm ơn thầy và chúc thầy luôn mạnh khỏe ạ.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Tánh biết của tâm tự nó có thể ứng ra để tiếp xử đối tượng hay thích nghi hoàn cảnh:
1) Khi con có nhu cầu làm một việc gì thì tánh biết sẽ tự thận trọng chú tâm quan sát để làm việc đó. Thí dụ con cần rót nước sôi vào bình thuỷ thì tự động thận trọng chú tâm quan sát một cách tự nhiên. Hoặc khi con nghe ai gọi thì tự động thận trọng chú tâm lắng nghe. Đối với mũi, lưỡi, thân cũng vậy, khi ngửi, nếm, sờ chạm vào vật gì thì tự có thận trọng chú tâm ứng ra. Đó không phải là ý thức của cái ngã lý trí tò mò, suy đoán, phán xét, tìm cầu hay giải quyết điều gì.
2) Đối với ý, khi con cảm xúc, suy nghĩ, tưởng tượng, hồi tưởng v.v... thì ý thức hướng theo nắm bắt những đối tượng của nó mà quên chính mình, lúc đó ý thức chỉ biết đối tượng chứ không biết mình, nghĩa là chính mình thì để chìm trong vô thức. Tuy nhiên, khi đó tánh biết vẫn lặng lẽ biết hết điều đó nên đến lúc thích hợp sẽ nhắc ý thức quay về với thực tại thân tâm để trọn vẹn biết mình trở lại. Đó chính là bản chất tinh tấn (trở về thực tại), chánh niệm (trọn vẹn với thực tại) và tỉnh giác (biết rõ thực tại một cách trong sáng) của tánh biết.
3) Khi ý thức không để ý hay tập trung vào một đối tượng nào, nghĩa là không nắm bắt tướng chung hay tướng riêng của một đối tượng đặc biệt nào cả thì tâm tự trở về với tánh biết sáng suốt, định tĩnh, trong lành và lúc đó thì đối tượng là tất cả pháp, hay nói cách khác là pháp nào đến đi thì cứ đến đi, tánh biết đều biết mà vẫn không động. Ý thức của cái ta lý trí thì không thể làm được điều này.
4) Khi tâm buông xả, rỗng lặng trong sáng thì đó chính là tự tánh không, vô tướng, vô tác, vô cầu của tánh biết. Nó thoát khỏi mọi hoạt động ý hành của cái ta lý trí để trở về với tự tánh, đó chính là cái tâm mà Đức Phật gọi là Trong Sáng (Pabhassara Citta). Tâm này thì không sinh, không hữu, không tác, không thành (Tiểu Bộ Kinh) nên Ngài cũng gọi là an trú Tánh Không (Kinh Tiểu Không, Đại Không), lúc đó Tâm không, Pháp cũng không. Hoàng Đế Nội Kinh cũng gọi đó là tâm "điềm đạm hư vô".
Vậy con cứ tuỳ nghi tuỳ duyên tuỳ pháp để việc đến thì tâm ứng ra tiếp xử, việc đi thì tâm trở về không, hay "Tuỳ cảm nhi ứng tuỳ ngộ nhi an" là được, đừng cố gắng loay hoay giải quyết theo ý thức của cái ngã lý trí mà chỉ làm cho vọng niệm càng tăng.
Câu hỏi:
Kính bạch Thầy, con xin Thầy chỉ dạy cho con. Trong tứ oai nghi và những lúc làm việc, con luôn có niệm biết. Cái biết này hầu như lúc nào cũng sáng trong Thầy ạ. cái biết này không phải cái biết của tâm thức mà là cái biết của tự tánh thanh tịnh thưa Thầy. Đó là theo chỗ hiểu của con. Những lúc ngồi thiền, con cũng chỉ duy trì niệm biết thôi, mặc kệ những gì xảy đến cho thân hay ngoài thân. Và dĩ nhiên khi niệm biết có mặt thì không một niệm nào khác xen vào. Bạch Thầy, cứ như thế con hành trì trong suốt thời thiền, có đúng không ạ? Con mong Thầy hướng dẫn cho con. Con kính chúc Thầy luôn khỏe.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Tốt lắm con. Thầy gọi đó là tánh biết, nó ứng ra cái biết của 6 thức mà người ta lại thường lầm và đồng hoá nó với cái biết của ý thức trong 6 thức - tướng dụng của nó. Ý thức thường rơi vào phân biệt theo khái niệm chế định, ít khi có được sự trực nhận, linh thị hoặc linh cảm của tuệ tri. Cái biết này không phải là ý thức mà cũng không phải là vô thức nên thầy gọi là tánh biết. Mặc dù nói nó là tự tánh thanh tịnh hay trong sáng gì đó cũng không sai nhưng nói như vậy dễ hiểu sai bản chất đích thực của nó mà trở thành quan niệm thường kiến nên thầy chỉ gọi là tánh biết cho đơn giản tự nhiên và cụ thể hơn.
Người phát hiện được tánh biết này thì việc tu tập sẽ dễ dàng và chính xác hơn, không dễ bị ngã hoá như tu theo ý thức. Thấy được nó, con cứ ứng ra trong sinh hoạt đời sống hàng ngày thì tốt hơn cố xác định nó là gì. Dù thấy đúng mà rơi vào xác định vẫn dễ đưa đến chấp thủ và trở thành tà kiến. Tất nhiên nếu biết sử dụng ý thức đúng chức năng của nó thì vẫn tốt vì nó là tướng dụng của tánh biết. Trong khi tánh biết nhận ra chân đế thì ý thức đúng giúp thấy ra giá trị tưong đối của tục đế, mà cả hai đều cần thiết trong đời sống của nhân loại. Giác ngộ chân đế mà vẫn sống hài hoà trong tục đế đó là bậc đã thấu suốt được Trung Đạo vậy.
Câu hỏi:
Kính thưa thầy, <p>
1- Tâm rỗng lặng, trong sáng và hồn nhiên là tâm không phê phán, khen chê, thấy đúng sai mà không sinh tâm kỳ thị... khi nhìn mọi sự, phải không, thưa thầy? <p>
2- Con quan sát thấy là khi nhìn mọi sự xảy ra bên ngoài, liên hệ hoặc không liên hệ trực tiếp với mình, bằng tâm rỗng lặng trong sáng không phê phán thì tương đối dễ hơn là nhìn những cảm xúc và suy nghĩ bên trong, phải không thưa thầy? Không lần nào con nhìn được những cảm xúc của mình khởi lên một cách trọn vẹn, lần nào cũng thất bại, con thấy thật là khó. Không biết là thầy có bí quyết gì không, xin dạy cho chúng con với. <p>
3- Cốt lõi pháp thiền mà thầy đang hướng dẫn nằm ở một chữ THẤY thôi, phải không thưa thầy? Nếu phải nói một câu cho cốt lõi của pháp hành thầy đang hướng dẫn, thì đó là câu gì, xin cho chúng con biết để làm hành trang trên đường tu tập giải thoát. <p>
Con kính thầy luôn được nhiều sức khỏe. Con cám ơn thầy nhiều lắm.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
1) Đúng rồi. Tánh biết có thể phân biệt được mọi sự sai khác của tánh tướng thể dụng trên phương diện chân đế và ngay cả trên phương diện tục đế mặc dù qua phương tiện ý thức vẫn biết rõ mọi giá trị chế định tương đối nhưng nếu không bị ngã hóa thì cũng không phân chia nhị nguyên để kỳ thị hay chấp trước một chiều.
2) Đó là vì con vẫn cố ý thấy bằng ý thức phân biệt nên mới có khi thấy được khi không. Nếu con thấy một cách tự nhiên với tánh biết trong sáng hồn nhiên của tâm như con nói trên thì con sẽ không rơi vào hữu ý nắm bắt đối tượng nữa. Khi nhìn sự vật bên ngoài thì tâm vô tư hơn, vì không đồng hóa với khái niệm ta và của ta nên thấy mới rõ hơn mà không mệt, nhưng khi nhìn bên trong, vì con cho rằng cảm xúc, tư tưởng là ta hoặc của ta nên mới xen chủ ý vào mà thành ra có được có mất, đúng không?
3) Đừng lệ thuộc vào một câu nói cốt lõi nào cả, chỉ ngay đó mà thấy, trọn vẹn trong sáng, không tham ưu, không nương tựa, không nắm bắt bất cứ điều gì thì đó chính là cốt lõi của pháp rồi.
Câu hỏi:
Kính bạch Thầy, <p>
Gần đây con cũng có trải qua những pháp tương tự như đạo hữu đã trình Thầy hôm 23/9:<p>
- Khi vô sự con nằm nghỉ hoặc ngồi thong dong đọc sách, lúc khép nhẹ mắt lại tâm quay vào trong dù không chủ ý gì cả nhưng sao tự động con thấy chuỗi hít thở vào ra rõ mồn một và chỉ còn sự nhận biết của con cùng chuỗi hít thở tồn tại, một cảm giác tĩnh lặng và an lạc nhẹ nhàng lan tỏa. <p>
- Những khi tất bật trong công việc, sực nhớ lại con quay vào thận trọng chú tâm quan sát trên thân tâm và con thường hay thấy "hắn", một thực thể sống động đang song hành làm việc cùng con - chính xác hơn là làm việc dưới sự giám sát, điều động của con. "Hắn" có vẻ như là một công cụ, một người phụ tá giúp việc cho con và từa tựa như vô hồn, có hành động và cảm xúc tách biệt bên ngoài con. Con đã có lần thốt nhiên ngâm nga mô tả: <p>
Hắn đi, hắn đứng, hắn ngồi <p>
Hắn nghe, hắn nói, hắn cười hồn nhiên<p>
Lặng nhìn nắng sớm mai lên <p>
Hắn thương cánh bướm lượn vờn bên hoa. <p>
Vậy thì "hắn" là ai và con đang thấy "hắn" là con đang... ra sao? <p>
Thỉnh cầu Thầy giải nghi cho con. Con có cần điều chỉnh gì trong pháp hành của con không. <p>
Con xin tri ân Thầy.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
- Khi con buông thư vô sự mà thấy chuỗi hít thở vào ra một cách nhẹ nhàng tự nhiên với tâm rỗng lặng trong sáng là rất tốt đó chính là thiền minh sát. Còn nếu con thấy hơi thở với cảm giác tĩnh lặng an lạc thì đó là tâm đang đi về hướng thiền định, như vậy cũng tốt. Cả hai đều tốt vì thấy một cách tự nhiên chứ không cố ý tạo tác mà thành.
- Ngôn ngữ thật khó diễn đạt! "Hắn" là ai, "con" là ai mà hắn chịu sự giám sát của con? Phải chăng hắn là individual, con là personal? Hắn là bản ngã, con là lý trí? Hắn là pháp, con là tâm? Hắn là thân-thọ-tâm-pháp, con là tánh biết trong sáng? Hắn là sắc, con là danh, hay hắn và con đều là khái niệm, là ảo tưởng?... Cái ngã rất khó thấy! Một khi nó khởi lên thì luôn phân đôi, nó vừa là người hành động vừa là người giám sát điều động, cả hai cùng là bản ngã ở thế tách biệt nhị nguyên.
Khi trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại thì thân tâm nhất như, không còn người quan sát và vật bị quan sát, tâm và cảnh đều lặng lẽ tịch nhiên, trong đó không còn ý niệm, tư tưởng nên không có ngã và pháp, ta và người. Nếu con thấy điều này một cách trọn vẹn trong sáng, không qua khái niệm nhưng vì mô tả nên phải tạm dùng từ "hắn" với "con" thì không sao, nhưng nếu có "hắn" có "con" thì vẫn còn nhị nguyên đối đãi. Chỉ con mới biết được chính xác hắn là ai và con là ai, hắn với con là hai hay thực ra chỉ là bất nhị?
Câu hỏi:
Con chào Thầy và xin đảnh lễ Thầy! <p>
Kính thưa Thầy, con được nghe dòng TÂM nơi ta (một chúng sinh chưa giác ngộ) luôn chảy và sinh diệt trong những đơn vị thời gian rất ngắn, mà TÍNH BIẾT là đặc tính của TÂM, vậy phải chăng tính biết cũng sinh diệt? <p>
Tiến trình tâm này nơi một vị Thánh A-la-hán (đã giác ngộ) có điểm gì khác biệt so với chúng sinh chưa giác ngộ không hả Thầy? <p>
Kính xin Thầy khai ngộ, con xin cảm ơn Thầy.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Giống như sóng sinh diệt nhưng tính nước không sinh diệt, hoặc nước có thể chảy từ suối qua sông qua biển rồi biến thành hơi, thành mây, thành mưa nhưng tính nước vẫn không đến đi. Tính biết cũng vậy, tuy biểu hiện sinh diệt qua mắt tai mũi lưỡi thân ý, hữu thức, vô thức nhưng vẫn không sinh diệt. Đừng nói là tính biết mà ngay cả tính vật lý như đất, nước, gió, lửa, hư không cũng không sinh diệt như vậy. Đừng nhầm lẫn giữa bản chất với hiện tượng bên ngoài. Giữa không sinh diệt với thường tồn bất biến
Tiến trình tâm một vị Thánh với một người phàm đều diễn ra theo quy luật của tâm nên cơ bản là giống nhau nhưng một bên là tuệ tri với đối tượng là Thánh đế, bên kia là thức tri hoặc phàm tuệ với đối tượng là tục đế. Nói cách khác là một bên tâm thuận theo đạo đế, diệt đế nên sống ung dung tự tại, còn bên kia tâm bị cuốn trôi trong khổ đế, tập đế nên sống ràng buộc đắm chìm.
Câu hỏi:
Kính thưa thầy,<p>
Con rất biết ơn thầy vì những gì thầy đã chia sẻ và đã giúp con giải tỏa được những khúc mắt trong lòng con từ mấy năm nay. Con rất vui vì đã được biết đến thầy và trang web này. Xin thầy chỉ bảo hướng dẫn cho con điều đã làm con cảm thấy buồn và tự ti, thất vọng với chính bản than mình, mỗi lần con hiểu được điều gì con luôn thực hành ngay và ghi nhớ nhưng con chỉ duy trì được điều đó trong vài ngày thì tâm con lại lăng xăng với những vọng tưởng và suy nghĩ với những ảo tưởng của tương lai và quá khứ để rồi quên mất hiện tại. Vậy làm sao để duy trì chánh niệm trên thực tại?
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Bản ngã vốn lăng xăng, nhưng tánh biết luôn lặng lẽ chiếu soi nên khi vọng tưởng con chỉ cần biết đang vọng tưởng là được. Giống như chăn trâu, con chỉ cần biết trâu đang làm gì là được. Người chăn trâu không nên bắt trâu phải quy phục một cách chủ quan theo ý mình mà phải thương yêu và hiểu biết rõ ràng mọi hoạt động cũng như bản tánh của trâu thì mới giúp nó thuần thục và hữu ích được. Tánh biết soi chiếu thân tâm cũng chính là để biết rõ tánh tướng thể dụng của thân tâm hầu vừa trả nó về với thực tánh của nó vừa phát huy khả năng lợi ích cho mình và người một cách tự nhiên.
Nếu con không biết rõ thân tâm mình thì chính là con tự hại chứ không phải ai khác hại mình. Nhưng biết thân tâm trong hiện tại không có nghĩa là phải cố gắng duy trì tâm trên hiện tại với một chủ ý hay một mục đích gì ngoài thấy chỉ là thấy. Cái tâm thấy chỉ là thấy thì không bị buộc phải duy trì vào điều gì, nghĩa là không cho là, phải là, sẽ là gì cả. Ý thức thì cần duy trì trên đối tượng vì có mục đích còn tánh biết thì chỉ thấy mọi sự mọi vật một cách khách quan trung thực như nó đang là thôi chứ không thêm bớt gì cả. Trọn vẹn với thực tại khác với duy trì trên thực tại, con có thấy ra điều đó không?
Câu hỏi:
Xin Thầy hoan hỷ vạch rõ những vướng mắc sau để chúng con khỏi lầm đường tu: <p>
Do nhân duyên sinh khởi, Thân người được hình thành từ tứ đại, chết lại trả về với tứ đại. Còn Tâm từ đâu sinh ra? Nó sẽ đi về đâu? <p>
Tánh biết là tự tánh của tứ đại hay tự tánh của tâm?<p>
Khi tánh biết đã trọn vẹn (rỗng lặng trong sáng) thì tâm đang ở đâu? Nó vẫn núp ở đâu đó hay hoàn toàn không còn cái gọi là tâm? Xin cho ví dụ cụ thể ạ. <p>
Vạn vật trên thế gian đều do duyên mà sinh có tướng, con người có cái gọi là "Tâm" để quan sát nên tìm lại được tự tánh vốn có của mình mà tu, mà chứng ngộ, viên mãn thì đoạn duyên trần nên không còn sinh Tướng. Lúc này là đã đoạn tất cả các duyên hay vẫn còn duyên gì khác. Ví dụ như đức Phật, sau khi đã chứng ngộ viên mãn thành Phật thì cái gọi là duyên còn hay mất (dù ở dạng phàm phu hay thánh hay 1 cõi khác)? <p>
Cây cối hoa lá: có tâm? có tánh biết không ạ? <p>
Con xin thành kính tri ân Thầy.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Tướng của tứ đại do duyên sinh mà thành vạn vật, nên vạn vật có sinh có điệt. Nhưng tánh của tứ đại tự có nên không sinh không diệt, do đó thân tứ đại tuy sinh diệt nhưng vẫn trở về với tứ đại.
Tướng của Tâm do duyên tiếp xúc căn trần mà sinh, nên cũng do hết xúc căn trần mà diệt, thí dụ như tâm tham, sân, si, ngã kiến, ngã mạn... có sinh nên phải có diệt. Tánh của tâm chính là tánh biết, không do tứ đại sinh mà thậm chí còn sinh ra tướng của tứ đại. Tánh biết này không do duyên sinh vì nó tự có, không do duyên diệt vì nếu diệt thì không thể biết lại ngay. Khi tánh biết bị một trong những tướng ngăn ngại liền trở thành cái biết thì cái biết rơi vào duyên sinh nên cũng có sinh có diệt. Như vậy tâm có hai phần: Phần tướng ứng ra bên ngoài thì có sinh có diệt, phần tự tánh bên trong thì không sinh không diệt. Ví như sóng và nước, tướng sóng do duyên mà sinh nên có sinh diệt, nhưng tánh nước của sóng thì vẫn là nước.
Khi tánh biết trọn vẹn trong sáng thì tâm trở về trạng thái thanh tịnh nên gọi là tâm bất sinh. Thí dụ như khi tâm không còn các tướng tham sân si thì liền trở về bản chất rỗng lặng trong sáng, tức tất cả tướng đều trở về tự tánh.
Đối với tâm đã giác ngộ tức tất cả duyên tạo tác đã trở về tánh giác nên hoàn toàn không còn duyên sinh tạo tác, còn duyên tự nhiên trong sự vận hành của pháp thì những khái niệm còn, mất, vừa còn vừa mất, không còn không mất... đều không thể áp dụng được. Ví như mọi khái niệm của con nòng nọc ở trong nước không thể áp dụng cho bản chất thật của hư không.
Cây cối lá hoa đều có tánh biết tự nhiên dưới dạng bản năng như biết mọc rễ, đâm chồi, ra hoa, ra lá... Tuy có tánh biết nhưng chưa phát triển tình cảm và lý trí theo kiểu tâm người nên còn rất đơn sơ mộc mạc, vì vậy vẫn còn xem là chúng sinh vô tình. Tâm cây cỏ hoạt động thế nào thì chỉ có cỏ cây mới tự biết. Do đó, muốn biết tâm cây cỏ thì trước hết mình phải tự biết tâm mình.
Câu hỏi:
Thưa thầy, con có 1 vấn đề xin được hỏi thầy. Đó là về việc quan sát. Sau những lần thực tập và trải nghiệm, con thấy thật lạ.<p>
Khi con không có chủ định tìm hiểu rõ tâm mình, những ham muốn hay cảm xúc hay suy nghĩ của mình, con chỉ đơn thuần tôn trọng, để nguyên nó như vậy và quan sát, thì con thấy được rất nhiều cái đột ngột xuất hiện. Những phát hiện rất mới. Ví dụ, tại sao khi đắm chìm vào cảm xúc thì cảm xúc tăng, khi cố kiềm nén thì cảm xúc cũng tăng, nhưng khi quan sát được thì cảm xúc lại biến mất... <p>
Con cảm thấy rất hứng khởi với những phát hiện đó, nên con muốn tìm hiểu nó rõ hơn, sâu hơn... Nhưng ngay sau đó, con giống như bị bịt tắt, không quan sát được, không thấy được gì hết... <p>
Đến khi con buông xuống, không có ý định gì trong đầu... thì một vài điều lại dần dần hiện ra trở lại... Con thấy điều này thật lạ và cũng thật hay.<p>
Con mong được thầy giải thích cặn kẽ hơn cho con hiểu. Và con cũng thắc mắc, liệu ta có thể ứng dụng điều này như thế nào vào những vấn đề khác trong cuộc sống. Khi mà có quá nhiều rắc rối: giáo dục, kinh doanh, tình cảm,... Khi mà ai ai cũng muốn hiểu rõ hơn vấn đề nhưng đa số vẫn lâm vào bế tắc, và phải chấp nhận một giải pháp hạn chế. <p>
Con thấy giống như là, khi mình không còn cố gắng giải quyết cái gì hết thì tự nhiên giải pháp hiện ra. <p>
Con rất mong được thầy chỉ dẫn. <p>
Con cảm ơn thầy.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Chúc mừng con đã phát hiện ra hoạt động của tánh biết tự nhiên. Điều này thầy có trình bày trong chương 1, Sống Trong Thực Tại. Khi quan sát một cách tự nhiên vô tâm và giản dị thì tánh biết sẽ phát huy sự sáng tạo của nó, vì vậy nó phát hiện được những sự thật rất mới mẻ. Nhưng khi con cố ý xem xét thì những khái niệm cũ kỹ của "cái ta lý trí" xen vào và làm cho thấy biết bị che mờ và lâm vào tình trạng bế tắc. Tánh biết tự nó vốn tịch nhiên và trong sáng khi không bị khống chế bởi bất kỳ áp lực nào, nhất là áp lực muốn biết và muốn được.
Có hai thái độ thấy biết: Một là thấy biết vô vi, vô ngã, nên không cần dụng công, đó là tri kiến thanh tịnh của tuệ tri, thắng tri và liễu tri. Hai là thấy biết hữu vi, hữu ngã, xuất phát từ sự dụng công của cái ta lý trí, đó là thấy biết qua khái niệm, tư tưởng, kiến thức vay mượn của tưởng tri và thức tri. Cho nên "học đạo quý vô tâm" là vậy. Vô tâm ở đây có nghĩa là tâm rỗng lặng trong sáng tự nhiên, không bị ý đồ của cái ta lý trí quấy rầy. Cố ý thì tạo nghiệp, còn vô tâm là duy tác. Đó là lý do vì sao toàn bộ giáo pháp của đức Phật đặt trên nền tảng không, vô tướng, vô tác, vô cầu.
Khi cố ý thì đã tự phân ra năng sở, mà đức Phật gọi là tự chẻ đầu làm hai trong bài kệ Pháp Cú 72: "Quả thật điều nguy hại, người ngu sinh sở tri, hủy phần sáng của mình, tự chẻ đầu chính nó". Và cũng thấy ra điều này, một vị thiền sư đã nói: "Cố ý ươm hoa hoa chẳng nở, vô tình tiếp liễu liễu xanh um". Con nhận ra điều này là một bước ngoặc quan trọng trong hành trình khám phá sự thật, để thoát khỏi ý đồ của cái ta ảo tưởng, nghĩ rằng có thể đạt được sở tri và sở đắc lý tưởng bằng nỗ lực của mình.
Câu hỏi:
Thưa thầy, xưa nay cảnh vật, con người luôn thay đổi liên tục, nhưng ta lai đem cái bản ngã nhìn mọi vật nên không theo kịp sự thay đổi, dần dần tạo thành thói quen và thành kiến. Để theo kịp sự thay đổi chỉ có chánh niệm, tỉnh thức, khi đó sẽ thấy sự vật đúng mà không cần bản ngã xen vào, những lúc như thế con thấy không dính mắc gì, mà không dính mắc thì không tạo nghiệp, tâm sẽ không bị ràng buộc, không tạo mầm mống phiền não trong tiềm thức. Con muốn hỏi thầy xem con thấy đúng không a, con tu tập mà chưa tìm được một vị thầy, với con còn trẻ nữa, con rất thích nghe thầy thuyết pháp, tiếc là thầy ở xa, con chưa có duyên để gặp thầy mong thầy nhiều sức khoẻ ạ!
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Con tuy xa thầy mà lại gần, vì con đã thấy đúng và sống đúng như những gì thầy nói. Chỉ vì nhiều người không thấy ra điều này mà cứ mãi đem cái ngã để tu, để hành, để biết, để đắc... để rồi cứ loay hoay trong sinh tử mà tưởng đã "nắm" được lý tưởng của mình, ngờ đâu còn "nắm" là còn phiền muộn khổ đau. Chúc mừng con.
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy! Xin Thầy cho con hiểu thêm. Khi tâm rỗng lặng, trong sáng thì mình thấy rõ, thấy đúng sự thật, thì trí tuệ tự nó phát sáng, tự nó sẽ cho ta biết phải làm gì với thực tại hiện tiền, phải không Thầy? Nếu vậy thì con nghĩ với tâm rỗng lặng vô tham, vô sân, vô si của mọi người như tờ giấy trắng như nhau, như vậy trí tuệ của mọi người đều bằng nhau cả, không ai thông minh, trí tuệ hơn ai sao! Nhưng thực tế con thấy không phải vậy. Con không hiểu vì sao cùng với tâm rỗng lặng, mà mỗi người lại trí tuệ khác nhau, trí tuệ do đâu mà có? Hiểu được bản chất của trí tuệ thì dễ dàng phát huy trí tuệ hơn phải không Thầy? Con xin tri ân Thầy đã giúp con thêm hiểu biết!
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Bản chất của tánh biết rỗng lặng trong sáng thì giống nhau, trí tuệ này được gọi là vô sư trí. Còn trí tuệ do trải nghiệm, chiêm nghiệm và học hỏi từ pháp thì tuỳ căn cơ trình độ khác nhau, trí tuệ này gọi là hậu đắc trí.
