Nếu nhẫn nại bao dung được thử thách bằng giông tố cuộc đời, thì tôi là kẻ đang lọt vào trung tâm bão lũ lần thứ nhì, khi Khang bị đột quỵ và trút hơi tàn trên xe cấp cứu. Đám tang Khang diễn ra trong ngậm ngùi, vì con cháu của tôi không có ai tham dự để đưa Khang về nơi an nghỉ sau cùng.
Tôi trở lại mái nhà xưa, nơi núm ruột duy nhất của mình đang ở đó. Vừa mở cổng bước vào, bé Thanh thét la inh ỏi, Hưng cầm phone gọi đường dây police, nói tôi đến quấy phá cho bệnh tự kỷ của con mình bộc phát. Cảnh sát ra lệnh từ nay tôi không được đến nhà Hưng nữa.
Khi con nhìn bằng ánh mắt oan khiên,
Ôi bao gốc muộn phiền đang mọc rễ.
Nghiệp duyên ơi chất chồng hai thế hệ
Gọi tên con nghe hoang phế đời mình!
Lặng nhìn con, nói gì nữa bây giờ! Cơn lốc từ trời cao đang dập mẹ rơi xuống vực xoáy sâu. Mẹ chỉ muốn bỏ mạng tại đây. Nếu không bằng lòng, con có thể nói cho mẹ biết. Sao con nỡ hành xử với mẹ tàn nhẫn vậy? Con dạy cho cháu giận bà nội vì không thể kề bên cháu từng miếng ăn giấc ngủ. Tận xương tủy nhức nhối tột cùng, lảo đảo từng bước chập choạng, tôi ráng lết ra về. Là lỗi của mẹ không biết cách dạy con trọn đạo làm người. Ngày xưa, mẹ đã vì con mà sống khi ba bỏ mẹ ra đi, giờ đây, mẹ cũng vì con sẽ đứng dậy vững vàng.
Thì thôi trả hết cho đời
Tựa lưng nỗi nhớ bời bời tháng năm.
Tôi bơi vào cõi mù tăm
Nhớ con chỉ biết... lặng căm... đứng nhìn.
Hơn 3 tuổi rồi Hưng vẫn chưa biết nói, suốt ngày cứ im lặng lầm lì. Mỗi lần bất như ý, Hưng điên loạn la lối làm tôi bấn loạn lo âu. Hiểu con bị bệnh tự kỷ, tôi chỉ biết chạy đến ôm con vào lòng và vỗ về đồng cảm. Kiên nhẫn dạy con theo đúng phương pháp chuyên môn, tôi tiếp cận con từng li từng tí để giáo dục con tránh những hành động khác thường. Phải mất rất nhiều thời gian tôi mới tìm được trường học thích hợp cho con. Rồi Hưng cũng đã hòa nhập với bạn bè, thân thiện dần dần với mọi người vì được Thầy Cô khích lệ.
Thời gian dạy bảo con đối với tôi là cuộc phấn đấu trường kỳ. Tháng ngày cuốn trôi bao phá phách ngông cuồng khi Hưng lên lớp 9, tuy thỉnh thoảng vẫn còn những bức bách trong lúc giận hờn, nhưng Hưng đã thành cậu học trò giỏi được khen. Đứa con trai bắt đầu mở trí khôn, niềm vui vừa được lên ngôi thì người đàn ông trụ cột gia đình bỏ mẹ con tôi đi theo tiếng gọi trái tim. Lẽ sống đời tôi chấm dứt, nhưng tôi luôn bảo con đừng bao giờ giận ba, không giữ được chân ba là lỗi vụng về của mẹ.
Người đi rồi, khoảng lặng âm ba,
Ai thủy táng tình ta đáy cốc!
Vách đêm đen, vai gầy nấc khóc
Nuối bên trời sợi tóc tình lang!
Khang, anh bạn cùng lớp học năm xưa ở gần nhà, chứng kiến cảnh mẹ thân đơn nỗ lực nuôi con, muốn giúp tôi gầy dựng tương lai, bảo lãnh cho mẹ con tôi xuất ngoại. Được định cư đất Úc, trong vòng tay mẹ nhọc nhằn yêu thương chăm sóc, Hưng tốt nghiệp Ph.D, IT, rồi lập gia đình hạnh phúc bên người vợ đảm đang. Đôi khi Hưng vẫn còn bùng nổ khi bất mãn điều gì. Đứa cháu trai đầu lòng là Thanh, một bản sao của Hưng ngày trước. Đã từng lao tâm lao lực với con nhiều đêm trắng, nên tôi đủ kinh nghiệm để lo cho thằng cháu bệnh tự kỷ thương yêu.
Một buổi chiều thấy buồn chi lạ, tôi lang thang trên đường tha thiết nhớ trường xưa, vẳng đâu đây tiếng ve gọi hè ra rả, thiên hạ nơi này trút đời vất vả trong quán nước oi nồng. Chợt bên tai có tiếng ai gọi nhẹ tên mình. Khang đang tiến lên mời tôi vào dùng ly sinh tố.
- Tụi nhỏ đã ổn định, Vân tự lo đời sống riêng cho mình đi chứ!
Tôi chột dạ vì thầm hiểu Khang muốn thố lộ tình cảm riêng tư.
- Anh biết em dồn hết tâm trí lo cho con cháu và không hề nghĩ đến bản thân mình, nếu anh bày tỏ với em, chỉ làm cho em khó nghĩ. Vả lại, anh không muốn em hiểu lầm, là vì lo cho mẹ con em sang đây mà em phải ưng anh.
Tôi cúi đầu cảm động vì hiểu Khang rất thành thật, đồng thời cũng thấy một vòm trời hiu hắt đang đợi chờ tôi phía trước. Hưng chỉ muốn trả nợ tiền chứ không thể trả nợ tình. Nhưng nhờ Khang nên Hưng mới có cơ hội hiển lộ khả năng ẩn tàng nơi đất khách.
Thế là chúng tôi cùng nhau xây dựng một mái ấm riêng tư, mắt Hưng vằn lên tia nhìn hằn học. Tôi suy nghĩ, cháu Thanh 7 tuổi rồi, con dâu có thể lo cho Thanh dễ dàng hơn nhiều so với ngày xưa tôi đã quá vất vả vì Hưng. Hưng chưa từng cười nói với tôi kể từ hôm dọn ra ngoài. Biết con giận mình nhưng tôi nghĩ thời gian là thuốc tiên làm tan ấm ức muộn phiền.
Sầu xưa theo gió mây ngàn,
Giờ xin say chút muộn màng tình ta.
Tâm hư chuyển giữa ta bà,
Trầm luân mở lối nhạt nhòa trang kinh.
Đứng trơ trọi bơ vơ một góc đường, nhìn về căn nhà có con mình đang ở đó, con dâu im lặng đồng tình với Hưng nên tôi hiểu van nài vô ích! Con đã nói với mọi người rằng mẹ có những hành động tổn thương đến bệnh trầm cảm của Thanh. Con ơi, một lúc nào đó, tội lỗi con gây ra sẽ bùng lên để chất vấn lòng con? Con có xóa được vết tích nơi này đâu mà con không bằng lòng cho mẹ đến. Dấu chân mẹ đã hằn sâu quện lên mặt đất mỗi chiều, khi mẹ cùng chơi chung với cháu.
Thì thôi trả hết cho đời
Tựa lưng nỗi nhớ bời bời tháng năm.
Tôi bơi vào cõi mù tăm
Nhớ con chỉ biết... lặng căm... đứng nhìn.
Rời con để ra đi thì không được! Đành ôm nỗi nhớ trong những đêm quay cuồng chua xót! Chẳng thể chôn một quá khứ nghẹn ngào! Thôi thì hoàn trả lại thế gian những mượn vay số kiếp! Biết bao hoàng hôn hoang tái nghiêng nỗi sầu cô liêu đổ ập lên vai gầy hiu hắt, nghiệp mệnh hay cuộc tuần lưu khập khiễng mãi lùa tôi chìm trong xác xơ u uất mang mang. Như cánh nhạn mịt mù trên dặm đời mờ lệ, không còn đường cho tôi một lối trở về! Chết ư? Vẫn không chấm dứt được vạn ngã sầu kim cổ! Sống ư? Để cảm nhận xót xa phù trầm nhiễu nhương vùi dập!
Ta trở về khinh mạn ngó trần gian,
Nhìn biển dâu tim chảy lệ hàng hàng.
Ai oán nào riêng ta uống cạn,
Soi đời mình bật tiếng cười khan!
Bà bạn nằm phòng kế bên cũng như tôi, chẳng ai thăm viếng, nhưng nét mặt bà luôn hồn nhiên ổn định. Nhìn tôi ủ rũ ưu phiền, bà trao cho tôi chiếc máy nghe mp3 loại nhỏ:
- Tặng cô vật này. Khi nghe xong, cô sẽ bớt ưu phiền.
Cảm động vô cùng! Máy nói gì mà bớt được ưu phiền? Nhưng tôi phải nghe để không phụ lòng tốt của bà.
Lời giảng của vị thiền sư luôn xoáy tận tâm can, có hạnh phúc thì phải có khổ đau phiền não, hai mặt dính chặt vào nhau không thể tách rời. Khi hạnh phúc khởi sanh tức là khổ đau đang đợi chờ thừa kế. Thấy ra bản chất của khổ-vui mới hiểu tại sao ta cần trải nghiệm cuộc sống trần gian, những người qua đời tôi đều dạy cho mình từng bài học vô giá nhiệm mầu.
Chính vì muốn con phải xem tôi là người mẹ dấu yêu duy nhất, nên khi chứng kiến tình thâm đã thành dã tràng xe cát, tôi bị nghẹn ngào bao tháng ngày qua. Thiền sư đã nói, tức giận là lấy sai lầm của người ta để hành hạ chính mình. Tôi đã làm con rối cho màn kịch vô thường, nuông chìu theo cảm quan bất như ý của bản ngã hoành hành. Tôi chỉ thấy nét hằn hộc bất mãn của con mà không thấy diễn biến của cơn sân đang đè nặng tâm mình.
Bạn bè vào bệnh viện thăm tôi, họ cố tình gợi nỗi đau để thu âm rồi cho Hưng nghe lại, mong Hưng hiểu được tấm lòng của mẹ.
- Ra sao rồi Vân?
Tôi mỉm cười:
- Cảm ơn các bạn đã đến đây để an ủi sẻ chia tâm sự của mình. Nhờ con trai hất hủi nên mình biết đây là thời gian quý báu, đáng sống nhất trong cuộc đời này. Những đêm đèn khuya quạnh quẽ trong hoài niệm xa xưa, mình đã biết quay lại nhìn tâm. Vì mình muốn trả ơn và cần Khang như bóng cây che mát cuối đời, mà Hưng lại muốn sở hữu mình, nên sân hận của Hưng biến thành nội kết sâu dày rồi nổi lòng bất thiện. Nó không hiểu khó chịu là tự tâm mình sinh ra chứ chẳng phải do bên ngoài tạo tác.
Tiềm thức tôi vọng lại tiếng lòng của thời nào xa thẳm. Vết trần ai là tấm gương phản chiếu sự thật của nội tâm. Khi Hưng quay quắt với tha nhân, mình liền đồng cảm để Hưng trở lại bình thường. Nhưng lúc Hưng tỏ thái độ bất mãn với mình, phản ứng của cái tôi đã sai khiến mình gục ngã, không tự giác nên mang mặt nạ đóng vô số vai trong vở kịch đời.
Bạn bè sững sờ nhìn tôi đang minh bạch đời thường bên họ. Tuy không đến chùa để thông thạo giáo lý Như Lai, nhưng họ là những người thấm nhuần nhân bản. Tất cả đều tròn xoe mắt ngạc nhiên trong niềm vui lan rộng căn phòng. Dẫu tuổi đời như cây đại thọ cao xanh nhưng chưa thức tỉnh giữa dòng sinh tử thì vẫn chưa thực sự trưởng thành, vì chưa sáng suốt trong từng hành động chân, thiện, mỹ viên dung.
Ẩn hiện nơi này cõi vô ưu
Chờ ta từ vạn kiếp sương mù.
Chờ ta vỡ đôi bờ mộng-thực
Ngày trở về xóa vết hoang vu.
Chính phủ đã đồng ý trợ cấp tiền nuôi dưỡng cháu Thanh suốt đời này, vì căn bệnh tự kỷ trầm trọng không vơi.
Bà bạn thân cho tôi share phòng, chở tôi ra ngồi giữa đất trời cùng biển khơi triền miên vỗ sóng. Như đứa trẻ con reo vui, tôi tận hưởng từng phút giây yên bình giản dị. Hai mặt sinh-khắc, thiện-ác, buồn-vui... của cuộc trần chỉ là hiện tượng trong tâm, bám víu làm gì nữa khi mẹ đã nhận ra trò chơi biến hóa khôn lường do bản ngã tạo thành. Xin gởi lại con trái tim ấm áp thông cảm hồn nhiên. Mẹ đã biện hộ cho tâm sân nên trách con tàn nhẫn chủ quan. Biết bao chênh vênh khúc khuỷu thành, trụ, hoại, diệt theo định luật mất-còn, mẹ con ta bị ảo tưởng cào nát tâm can tạo thành bao điều dính mắc. Qua được tâm trạng tuyệt vọng tận cùng không còn gì để mất, mẹ mới thấy nhờ tuyệt vọng mà đóa hoa vô thường ngào ngạt hé nhụy thơm hương, mới thấm thía thế nào là bao dung, buông cái ta ích kỷ. Đường vô tận thênh thang còn chờ con phía trước, đợi con tự thắp đuốc lên để thấy, để học ra bài nhân ái vị tha vô ngã trong nghịch cảnh mới thật sự tuyệt vời! Khi nào trọn vẹn được nội tâm tĩnh lặng giữa pháp giới thực tại hiện tiền, con mới thong dong như bầu trời mây trắng đến-đi mà tâm vẫn bao la cùng vầng trăng nguyên thủy.
Ẩn hiện nơi này cõi từ quang
Nơi đâu cũng thế giới ba ngàn
Chợt mất dấu không-thời ba cõi
Chân thể nào tịch tịnh thênh thang.
Năm xưa rời quê hương, đứa con trai dấu yêu bên mẹ, một tình thương mật ngọt đong đầy! Lần này cùng người bạn về thăm lại chốn đây, vẫn tình thương vô bờ bến cho con, nhưng vòng tay đã thỏng buông theo duyên phận, như lòng đất luôn mở ra hài hòa bản trường ca bất tận.
Sáng nay còn mờ sương, bà bạn nói sẽ dẫn tôi đi làm nhân chứng cho món quà thiêng liêng của Pháp Bảo khi ai đó biết quay về chân tánh. Mỉm cười trước nét bí mật của bạn thân, tôi chỉ biết theo bà để khám phá ẩn số thú vị đang chờ. Cổng chùa chưa mở, trong không khí mịt mù thấp thoáng từ xa, một Phật tử đang quay lưng quét rác già lam. Ngạc nhiên pha chút niềm vui, dáng dấp ấy có phần rất giống con trai tôi bên Úc. Bà bạn lặng im quan sát nét mặt tôi, dù bị tôi thúc chỏ ngang hông, bà cũng chỉ mỉm cười không bật mí.
Đầu óc bỗng quay cuồng choáng ngợp! Sững sờ! Con trai của mẹ! Con đang làm việc bên Canberra mà?
- Dạ, con lấy holiday hai tuần lễ về đây. Các cô chú trao cho con máy nghe Pháp của mẹ và kể lại thời gian mẹ bị bệnh vì quá buồn. Con đã bỏ ra mấy mươi năm để học hỏi kiến thức bên ngoài nhưng chưa bao giờ biết nhìn thẳng vào tâm dù chỉ là 5 phút, vì vậy con chưa biết thế nào là xả ly vô ngại để ứng xử tùy duyên. Con đã bệnh tự kỷ từ lúc sơ sinh, có nghĩa là nghiệp chấp thủ của con rất nặng. Con đã hiểu cuộc đời luôn mang đến cho con từng bài học về thân, tâm, để trở về trọn vẹn trong sáng với hiện tại, để nhận ra bản chất thật của đời sống, trả lại bản nguyên của pháp sự thực đang là.
Nước mắt chảy dài, Hưng quỳ xuống ôm lấy chân tôi. Đỡ con trai đứng dậy trong nghẹn ngào, còn hạnh phúc nào hơn! Lòng bi mẫn đã xuất hiện trong con! Bà bạn thân trốn khuất đâu rồi? Cũng may mắn không một bóng người quanh chùa nhìn thấy, tôi không muốn ai chứng kiến cảnh này. Xin cảm ơn những sóng gió chìm nổi phù luân, đã cho con tôi bài học trầm mặc, lắng sâu hướng vọng cội nguồn.
Ẩn-hiện khôn cùng giữa cuộc chơi
Tương giao nhịp đập của muôn đời!
Rực rỡ tinh anh dòng không-sắc
Cố quận là đây - rạng đất trời!
(Viết theo tâm sự của một người bạn)