Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa

Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức Thế Tôn, Đức Arahán, Đức Chánh Đẳng Giác ấy.

Paṇāmagāthā

Tilokekagaruṃ Buddhaṃ,     

Pāyādibhayahiṃsakaṃ,

Āyuno pariyosānaṃ,

Gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.

Ādimajjhantakalyāṇam,

Buddhassa dhammamosadhaṃ,

Nibbānapariyosānaṃ,

Gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.

Tassa sāvakasaṃghañca,

Puññakkhettaṃ anuttaraṃ,

Arahattapriyosānaṃ,

Gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.

Buddhaṃ Dhammañca Saṃghañca,

Abhivandiya sādaraṃ,

Mūlabuddhasāsanan’ ti,

Ayaṃ gantho mayā kato.

Kệ lễ bái Tam Bảo

Đức Thế Tôn cao thượng nhất tam giới,

Dắt dẫn chúng sinh thoát khỏi họa tai,

Nguyện suốt đời con xin quy y Phật,

Mong chứng ngộ chân lý Tứ Thánh Đế.

Pháp của Ngài như linh dược nhiệm mầu,

Hoàn hảo ở phần đầu giữa và cuối,

Nguyện suốt đời con xin quy y Pháp,

Mong được chứng ngộ Niết Bàn thoát khổ.

Tăng bậc Thánh Thanh Văn đệ tử Phật,

Là phước điền cao thượng của chúng sinh,

Nguyện suốt đời con xin quy y Tăng,

Mong được chứng đắc Thánh A-ra-hán.

Đức Phật Đức Pháp Đức Tăng cao thượng,

Con hết lòng thành kính lạy Tam Bảo,

Rồi góp nhặt biên soạn tập sách nhỏ,

Soạn phẩm này gọi “Nền Tảng Phật giáo”

Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa

Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức Thế Tôn, Đức Arahán, Đức Chánh Đẳng Giác ấy.

NỀN TẢNG PHẬT GIÁO

(MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN VI

PHÁP HẠNH BA-LA-MẬT

(PARAMI) TẬP 2

Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ Pháp

(Dhammarakkhita Bhikkhu)

Lời Nói Đầu

Nền Tảng Phật Giáo là một bộ sách có 7 quyển gồm 9 chương. Mỗi chương được khái quát như sau:

* Chương thứ nhất: Ba Ngôi Cao Cả (Tiyagga)

- Đức Phật (Buddha) - Đức Pháp (Dhamma) - Đức Tăng (Saṃgha)

* Chương thứ nhì: Tam Bảo (Ratanattaya)

- Đức Phật Bảo (Buddharatana) - Đức Pháp Bảo (Dhammaratana) - Đức Tăng Bảo (Saṃgharatana)

* Chương thứ ba: Ân đức Tam Bảo (Ratanattayaguṇa)

Ân đức Phật (Buddhaguṇa) - Â n đức Pháp (Dhammaguṇa) - Ân đức Tăng (Saṃghaguṇa)

* Chương thứ tư: Quy y Tam Bảo (Tisaraṇa)

Quy y Phật Bảo (Buddhasaraṇa) - Quy y Pháp Bảo (Dhammasaraṇa) - Quy y Tăng Bảo (Saṃghasaraṇa)

* Chương thứ năm: Giới hạnh (Sīlācāra)

Giới hạnh của người tại gia cư sĩ (Gahaṭṭhasīla)

Giới hạnh của bậc xuất gia tu sĩ (Pabbajitasīla)

* Chương thứ sáu: Nghiệp - Quả của nghiệp (Kamma-kammaphala)

Bốn loại nghiệp (Kammacatukka):

Bất thiện nghiệp (Akusalakamma)

Quả bất thiện nghiệp (Akusalavipāka)

Thiện nghiệp (Kusalakamma)

Quả thiện nghiệp (Kusalavipāka)

* Chương thứ bảy: Phước thiện (Puññakusala)

10 nhân sinh phước thiện (Puññakiriyāvatthu)

* Chương thứ tám: Pháp hạnh ba-la-mật (Pāramī)

10 pháp hạnh ba-la-mật (Dasapāramī)

* Chương thứ chín: Pháp hành (Bhāvanā)

Pháp hành thiền định (Samathabhāvanā)

Pháp hành thiền tuệ (Vipassanābhāvanā)

Bộ Nền Tảng Phật Giáo gồm 9 chương, chia thành 7 quyển, mà mỗi quyển được đặt tên theo nội dung của từng chương:

Chương thứ tám: Pháp Hạnh Ba-La-Mật là quyển VI của bộ Nền Tảng Phật Giáo.

Pháp hạnh Ba-la-mật (pāramī) có 10 pháp:

1- Pháp hạnh bố thí Ba-la-mật (Dānapāramī),

2- Pháp hạnh giữ giới Ba-la-mật (Sīlapāramī),

3- Pháp hạnh xuất gia Ba-la-mật (Nekkhammapāramī)

4- Pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật (Paññāpāramī),

5- Pháp hạnh tinh tấn Ba-la-mật (Vīriyapāramī),

6- Pháp hạnh nhẫn nại Ba-la-mật (Khantipāramī),

7- Pháp hạnh chân thật Ba-la-mật (Saccapāramī),

8- Pháp hạnh phát nguyện Ba-la-mật (Adhiṭṭhānapāramī)

9- Pháp hạnh tâm từ Ba-la-mật (Mettāpāramī),

10- Pháp hạnh tâm xả Ba-la-mật (Upekkhāpāramī).

Mỗi pháp Ba-la-mật có 3 bậc:

1- Pháp hạnh bố thí Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

2- Pháp hạnh giữ giới Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

3- Pháp hạnh xuất gia Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

4- Pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

5- Pháp hạnh tinh tấn Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

6- Pháp hạnh nhẫn nại Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

7- Pháp hạnh chân thật Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

8- Pháp hạnh phát nguyện Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

9- Pháp hạnh tâm từ Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

 10- Pháp hạnh tâm xả Ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

Như vậy, pháp hạnh Ba-la-mật gồm có 30 pháp:

* 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ,

* 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc trung,

* 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc thượng.

Chương thứ tám: Pháp Hạnh Ba-La-Mật gồm có 30 pháp, mà mỗi pháp hạnh Ba-la-mật sẽ được trích dẫn một tích Đức Bồ Tát tiền kiếp của Đức Phật Gotama thực hành pháp hạnh Ba-la-mật ấy, từ trong 547 tích Đức Bồ Tát trong bộ Chú giải Pāḷi Jātakaṭṭhakathā: Tiền kiếp của Đức Phật Gotama, nên trong chương thứ tám: Pháp Hạnh Ba-La-Mật này gồm có 30 tích Đức Bồ Tát tiền kiếp của Đức Phật Gotama.

Quyển VI: Pháp hạnh Ba-la-mật này có 2 phần:

* Phần I giảng giải pháp hạnh Ba-la-mật, phân hạng chư Đức Bồ Tát thực hành các pháp hạnh Ba-la-mật.

 * Phần II trình bày tuần tự 10 pháp hạnh Ba-la-mật, mỗi pháp hạnh Ba-la-mật có 3 bậc: bậc hạ, bậc trung, bậc thượng. Mỗi bậc được trích dẫn một tích Đức Bồ Tát, tiền kiếp của Đức Phật Gotama, thực hành pháp hạnh Ba-la-mật ấy. Cho nên, phần II gồm có 30 tích Đức Bồ Tát.

Quyển VI: Pháp hạnh Ba-la-mật này chia ra làm 3 tập:

* Quyển VI - Tập 1: Trình bày pháp hạnh bố thí Ba-la-mật 3 bậc, pháp hạnh giữ giới Ba-la-mật 3 bậc và pháp hạnh xuất gia Ba-la-mật 3 bậc.

 * Quyển VI - Tập 2: Trình bày pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật 3 bậc.

* Quyển VI - Tập 3:  Trình bày pháp hạnh tinh tấn Ba-la-mật 3 bậc, pháp hạnh nhẫn nại Ba-la-mật 3 bậc, pháp hạnh chân thật Ba-la-mật 3 bậc, pháp hạnh phát nguyện Ba-la-mật 3 bậc, pháp hạnh tâm từ Ba-la-mật 3 bậc và pháp hạnh tâm xả Ba-la-mật 3 bậc.

30 tích Đức Bồ Tát tiền kiếp của Đức Phật Gotama có tích dài, có tich ngắn. Tích nào dài được tóm lược những phần chính.

Quyển VI - Tập 2“Pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật” 3 bậc này được trình bày theo tuần tự:

1- Pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật bậc hạ: Tích Maho-sadhajātaka hoặc có tên là Umaṅgajātaka, Đức Bồ Tát Mahosadha paṇḍita, tiền kiếp của Đức Phật Gotama, thực hành pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật bậc hạ (paññāpāramī). Khi Đức Bồ Tát Mahosadha paṇḍita mới lên 7 tuổi, đã có trí tuệ siêu việt hơn cả 4 vị quân sư: quân sư Senaka, quân sư Pukkusa, quân sư Kāminda và quân sư Devinda trong triều đình của Đức vua Vedeha, v.v….

2- Pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật bậc trung: Tích Vidhurajātaka, Đức Bồ Tát Đại Pháp sư Vidhurapaṇḍita tiền kiếp của Đức Phật Gotama, thực hành pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật bậc trung (paññā upapāramī).

3- Pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật bậc thượng: Tích Sattubhastajātaka: Đức Bồ Tát pháp sư Senaka, tiền kiếp của Đức Phật Gotama, thực hành pháp hạnh trí tuệ Ba-la-mật bậc thượng (paññāparamatthapāramī).  

Quyển VI - Tập 2 “Pháp hạnh Ba-la-mật” này, bần sư đã cố gắng hết mình trình bày để giúp cho độc giả tìm hiểu rõ về mỗi tích Đức Bồ Tát, tiền kiếp của Đức Phật Gotama thực hành pháp hạnh Ba-la-mật ấy, song vì khả năng có hạn, nên chắc chắn không tránh khỏi những điều sơ sót, thậm chí còn có chỗ sai ngoài khả năng hiểu biết của bần sư.

Để lần sau tái bản được hoàn thiện hơn, kính mong chư bậc thiện trí từ bi chỉ giáo, góp ý chân tình. Kính xin quý vị xem soạn phẩm này như là của chung, mà mỗi người trong chúng ta, ai cũng có bổn phận đóng góp xây dựng, để cho soạn phẩm này được hoàn hảo, hầu mong đem lại sự lợi ích chung, sự tiến hóa, sự an lạc cho phần đông chúng ta.

Bần sư kính cẩn đón nhận những lời đóng góp phê bình xây dựng ấy của chư bậc thiện trí, và kính xin quý Ngài ghi nhận nơi đây lòng chân thành biết ơn sâu sắc của bần sư.

Quyển VI - Tập 2 “Pháp hạnh Ba-la-mật” này được hoàn thành do nhờ có nhiều người giúp sức, đóng góp, nhất là Dhammanandā Upāsikā đã tận tình đánh máy vi tính, dàn trang, làm thành quyển. Các thí chủ trong nước và ngoài nước có đức tin trong sạch lo ấn hành, và được nhà xuất bản tôn giáo cho phép ấn hành. Bần sư vô cùng hoan hỷ biết ơn tất cả quý vị.

Con kính mong quý Ngài hoan hỷ.

Idaṃ no ñātinaṃ hotu, sukhitā hontu ñātayo.

Phước thiện pháp thí thanh cao này, xin hồi hướng đến tất cả thân quyến của chúng con, từ kiếp hiện tại cho đến vô lượng kiếp trong quá khứ, cầu mong quý vị hoan hỷ thọ nhận phần phước thiện này để thóat khỏi cảnh khổ, được an lạc lâu dài.

Imaṃ puññābhāgaṃ mātāpitu-ācariya-ñāti-mittānañceva sesasabbasattānañca dema, sabbepi te puññapattiṃ laddhāna sukhitā hontu.

Chúng con thành tâm hồi hướng, chia phước đến ông bà, cha mẹ, thầy tổ, thân quyến, bạn hữu cùng tất cả chúng sinh từ cõi địa ngục, atula, ngạ quỷ, súc sinh, nhân loại, chư thiên trong các cõi trời dục giới, chư phạm thiên trong các cõi trời sắc giới,... tất cả quý vị hoan hỷ thọ nhận phần phước thiện pháp thí thanh cao này, cầu mong quý vị thoát mọi sự khổ, được an lạc lâu dài.

Idaṃ me dhammadānaṃ āsavakkhayāvahaṃ hotu.

Phước thiện pháp thí thanh cao này của mỗi người chúng con, xin làm duyên lành dẫn dắt mỗi người chúng con đến chứng đắc Arahán Thánh Đạo - Arahán Thánh Quả và Niết Bàn, diệt đoạn tuyệt mọi phiền não trầm luân, giải thoát khổ tử sinh luân hồi trong ba giới bốn loài.

Nếu mỗi người trong chúng con chưa diệt đoạn tuyệt được mọi phiền não trầm luân, chưa giải thoát khổ sinh, vẫn còn tiếp tục tử sinh luân hồi, thì do năng lực phước thiện pháp thí thanh cao này ngăn cản mọi ác nghiệp không có cơ hội cho quả tái sinh trong 4 cõi ác giới: Địa ngục, atula, ngạ quỷ, súc sinh; và cũng do năng lực phước thiện này chỉ hỗ trợ thiện nghiệp cho quả tái sinh trong cõi thiện giới: cõi người, các cõi trời dục giới... mà thôi. Được sinh kiếp nào, mỗi người trong chúng con cũng là người có chánh kiến, có đức tin trong sạch nơi Tam Bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, có duyên lành được gần gũi thân cận với bậc thiện trí, lắng nghe chánh pháp của bậc thiện trí, có đức tin trong sạch nơi bậc thiện trí, cố gắng tinh tấn hành theo lời giáo huấn của bậc thiện trí, không ngừng tạo mọi pháp hạnh ba-la-mật cho sớm được đầy đủ trọn vẹn, để mong sớm chứng ngộ chân lý Tứ Thánh Đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo - 4 Thánh Quả và Niết Bàn, mong diệt đoạn tuyệt mọi phiền não trầm luân, trở thành bậc Thánh Arahán.

Trong vòng tử sinh luân hồi, mỗi khi chúng con được nghe tin lành Đức Phật, Đức Pháp, Đức Tăng ngự nơi nào, dù gần dù xa, chúng con liền phát sinh tâm hỷ lạc, có đức tin trong sạch nơi Đức Phật, Đức Pháp, Đức Tăng; quyết tâm tìm đến nơi ấy, để hầu đảnh lễ Đức Thế Tôn, hoặc chư Thánh Thanh Văn đệ tử của Ngài, lắng nghe chánh pháp, cố gắng tinh tấn hành theo chánh pháp của Ngài, để mong chứng ngộ chân lý Tứ Thánh Đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo - 4 Thánh Quả và Niết Bàn, diệt đoạn tuyệt mọi phiền não, mọi tham ái, mọi ác pháp, trở thành bậc Thánh Arahán sẽ tịch diệt Niết Bàn, chấm dứt tử sinh luân hồi trong ba giới bốn loài.

Nay chúng con hết lòng thành kính thọ phép quy y Tam Bảo: Quy y Đức Phật Bảo, quy y Đức Pháp Bảo, quy y Đức Tăng Bảo, và thành tâm hộ trì Tam Bảo cho đến trọn đời, trọn kiếp. Do nhờ năng lực phước thiện thanh cao này, cầu mong cho mỗi người chúng con luôn luôn có được duyên lành sâu sắc trong Phật giáo.

Do nhờ năng lực phước thiện pháp thí thanh cao này hỗ trợ, nhắc nhở cho mỗi người chúng con, khi thành tựu quả báu ở cõi người (manussasampatti) như thế nào, cũng không đắm say trong cõi người; hoặc khi thành tựu quả báu ở cõi trời (devasampatti) hưởng được an lạc như thế nào, cũng không đắm say trong cõi trời. Bởi vì mục đích cứu cánh cao cả của mỗi chúng con là cầu mong sớm thành tựu quả báu chứng ngộ Niết Bàn (Nibbānasampatti), giải thoát khổ tử sinh luân hồi trong ba giới bốn loài.

Icchitaṃ patthitaṃ amhaṃ
Khippameva samijjhatu.

Điều mong ước, ý nguyện của chúng con
Cầu mong sớm được thành tựu như ý.