Một hôm Đức Phật hỏi học trò của mình là Bhikshu rằng:

“Bhikshu này, ngươi được bao nhiêu tuổi rồi?”

Bhikshu đáp:

“Dạ, năm tuổi.”

Đức Phật hỏi tiếp:

“Năm tuổi sao? Trông ngươi ít nhất cũng bảy mươi tuổi rồi mà. Tại sao ngươi trả lời như thế?”

Bhikshu đáp:

“Con nói như thế là vi tia sáng của sự chiêm nghiệm đã xuất hiện trong đời con mới cách đây năm năm, chỉ trong năm năm vừa qua thì tình yêu mới thấm đẫm cuộc đời con. Trước đó, cuộc đời con giống như một giấc mơ; con sống trong giấc ngủ. Khi đếm tuổi của mình con không kể đến những năm tháng trước đó. Cuộc đời thật sự của con chỉ mới bắt đầu cách đây năm năm. Con chỉ mới năm tuổi.”

Đức Phật bảo các học trò khác hãy ghi nhớ câu trả lời của Bhikshu:

“Tất cả các ngươi nên tính đếm tuổi của mình theo cách này; đây là tiêu chuẩn để tính tuổi cho các ngươi.”

***

Một du khách người Đức đến thăm khu du tích thần bí. Hình như anh ta đang rất tức giận vì một lý do nào đó. Anh ta tháo giày ra, vứt vào góc tường và đẩy mạnh cửa, rồi bước vào và thể hiện sự thành kính của mình dành cho thần thánh.

Vị thần nói: “Không, ta không thể đón nhận lời chào của ngươi được. Trước tiên ngươi hãy xin lỗi cánh cửa và đôi giày kia đã.”

“Ngài có bị sao không?”, người này nói, “Xin lỗi cánh cửa và đôi giày? Tại sao? Chúng có phải là vật sống không?”

Vị thần đáp: “Khi ngươi vứt mạnh đôi giày và xô mạnh cánh cửa thì ngươi đã xem chúng như những vật sống rồi, ngươi đã xem chúng như là kẻ thù của ngươi vậy. Ngươi đến xin lỗi chúng rồi ta sẽ nói chuyện với ngươi, nếu không ta sẽ không bao giờ nói chuyện ngươi cả.”

Anh ta nghĩ về chặng đường dài từ Đức đến để gặp vị thần, lẽ nào chuyến đi này trở thành vô nghĩa chỉ vì một việc cỏn con. Thế nên anh ta khoanh tay trước đôi giày và nói:

“Này bạn của tôi, hãy tha lỗi cho thái độ sai lạc của tôi nhé.” Với cánh cửa thì anh ta nói:

“Tôi xin lỗi nhé. Tôi đã xô bạn quá mạnh trong khi đang tức giận.”

Trong hồi ký của mình, anh ta đã viết rằng, thoạt tiên anh ta cảm thấy rất buồn cười về việc này, nhưng sau khi thực hiện xong lời xin lỗi của mình thì anh ta đã phải sửng sốt, anh ta cảm thấy trong lòng rất thanh thản, rất bình an.

Sau lời xin lỗi, anh ta bước vào và ngồi bên cạnh vị thần. Vị thần bật cười:

“Được rồi đấy. bây giờ ta có thể trò chuyện với nhau. Giờ ngươi đã có một chút tình yêu và sự cảm thông rồi. Thậm chí ngươi có thể rất cảm thông vì ngươi đang vui sướng trong lòng.”

***

Các môn sinh đang vây quanh vị Đạo sư của mình, bỗng một vị thần xuất hiện và nói:

“Ngài muốn sống lâu đến bao nhiêu? Bao lâu Ngài cũng sẽ được toại nguyện!”

Không một chút do dự, đạo sư trả lời:

“Tám năm.”

Khi vị thần đi rồi, các môn sinh thất vọng hỏi:

“Thưa Ngài, tại sao Ngài không xin sống một triệu năm? Ngài thử nghĩ, biết bao thiện ích ngài sẽ làm cho hàng trăm thế hệ!”

Đạo sư đáp lại với một nụ cười:

“Nếu ta sống một triệu năm, người ta sẽ thích chuyện kéo dài cuộc sống hơn là tìm kiếm sự khôn ngoan.”

***

Có một họa sĩ muốn tạo ra một bứa tranh thực sự tuyệt vời có thể tỏa ra sự thiêng liêng, một bức tranh về một gương mặt có ánh mắt tỏa ra sự bình yên vô hạn. Anh lên đường để tìm kiếm một người nào đó có gương mặt vượt ra khỏi giới hạn của đời sống này, một cái gì đó siêu việt.

Anh lang thang khắp đất nước, hết làng này đến làng nọ, hết cánh rừng này đến cánh rừng khác nhắm tìm một người như thế. Cuối cùng anh gặp một người chăn cừu trên núi có sự ngây thơ trong trắng trong đôi mắt sáng và gương mặt thanh tú với nét siêu linh. Chỉ cần liếc nhìn anh cũng đủ để tin rằng Thượng đế tiềm ẩn nơi nhân loại.

Người họa sĩ vẽ một bức họa về người chăn cừu trẻ tuổi này. Hàng triệu bản sao của bức họa này đã được bán sạch, thậm chí ngay cả ở những chốn xa xôi. Mọi người cảm thấy hạnh phúc khi có thể ngắm bức họa này hàng ngày.

Hai mươi năm sau, người họa sĩ đã già, một ý tưởng khác chợt nảy ra trong tâm trí ông. Theo kinh nghiệm sống của ông, nhân loại không hoàn toàn ngoan đạo; ma quỷ vẫn tồn tại trong họ. Ý tưởng này làm nảy sinh dự định vẽ một bức tranh nhằm phản ánh hình ảnh ma qủy trong con người. Hai bức họa này, ông nghĩ, sẽ bù trừ cho nhau, đại diện cho toàn nhân loại.

Ở tuổi già, ông lại lên đường tìm kiếm. Lần này ông muốn tìm một người có “khuôn mặt” ma quỷ. Ông đến các khu nhà ổ chuột, các quán rượu, các nhà thương điên. Người này cần phải có ngọn lửa của địa ngục; gương mặt của anh ta phải thể hiện được nét tàn bạo, xấu xí. Ông tìm kiếm hình ảnh của tội lỗi. Trước đây ông đã vẽ nên hình ảnh về sự hóa thân của loài quỷ dữ.

Sau khi tìm kiếm thật lâu, cuối cùng ông tìm được một tù nhân. Người tù này phạm bảy tội giết người và bị kết án treo cổ trong vài ngày tới. Ngọn lửa địa ngục đang bùng cháy trong mắt hắn; hắn trong giống như hiện thân của tội ác. Gương mặt của hắn là gương mặt xấu xí nhất mà bạn có thể hình dung ra. Người họa sĩ bắt đầu vẽ hắn.

Khi ông hoàn tất bức họa, ông mang bức họa trước đây ra đặt bên cạnh để đối chiếu. Nhìn từ góc độ nghệ thuật thì thật khó có thể xác định được bức họa nào tốt hơn bức họa nào; cả hai đều là kiệt tác. Người họa sĩ đứng đó, mắt nhìn trừng trừng vào hai bức họa. Chợt ông nghe thấy tiếng khóc thút thít. Ông quay lại và trông thấy người tù bị xiềng xích đang khóc nức nở. Người họa sĩ vô cùng bối rối. Ông hỏi:

“Này chàng trai, tại sao anh lại khóc? Hai bức tranh này khiến anh buồn sao?”

Người tù đáp:

“Tôi vẫn luôn cố gắng che đậy một điều trước mặt ông, nhưng hôm nay tôi không thể giấu diếm được nữa. Bức họa thứ nhất cũng là bức họa về tôi. Cả hai bức tranh này đều vẽ khuôn mặt của tôi. Tôi chính là người chăn cừu mà ông đã gặp cách đây hai mươi năm trên ngọn đồi kia. Tôi khóc vì sự suy vong của mình trong suốt hai mươi năm qua. Tôi đã rơi xuống địa ngục, từ thiên đàng xuống địa ngục.”

(Hồng Hạnh sưu tầm)