Văn hào Leo Tolstoy có kể một câu truyện về hai người bạn già. Efim là một người giàu có và có một đời sống rất gương mẫu, ông không uống rượu, không bao giờ nói dối và được mọi người trong làng kính trọng. Và ngược lại, bạn của ông, Elisha thì có một cuộc sống tạm đủ, thỉnh thoảng ông uống rượu, và hay ưa thích ca hát, vui chơi với bạn bè.

Một ngày nọ, hai người bạn rủ nhau cùng đi hành hương về nơi Thánh địa. Trên đường đi, Elisha mệt và khát nước nên bảo người bạn của mình hãy cứ đi trước, ông muốn ghé vào ngôi làng gần đó để xin nước uống, rồi sẽ bắt kịp theo sau.

Efim nghe lời và đi trước, được một đoạn ngắn, ông dừng lại dưới một gốc cây và ngồi chờ người bạn của mình. Efim mệt và ngủ thiếp đi một lúc lâu. Khi tỉnh dậy, ông ngồi chờ đến xế chiều vẫn không thấy bóng dáng của Elisha đâu. Efim đoán có lẽ người bạn của mình đã đi ngang qua hoặc đi nhờ với ai đó rồi, và có lẽ không nhìn thấy ông ngồi chờ ở nơi này. Efim nghĩ, thôi bây giờ mình cứ tiếp tục lên đường, chắc là sẽ bắt kịp Elisha đang ở phía trước.

Sau vài ngày đường, cuối cùng Efim cũng đã đến được nơi Thánh địa. Ông bắt đầu đi tìm người bạn của mình. Và trong một buổi lễ đông người ông nhìn thấy rõ rệt Elisha từ xa, đang quỳ lạy và cầu nguyện. Efim rất mừng, vì biết rằng người bạn nhà nghèo của mình cũng đã đến được nơi này cùng với ông. Trong suốt buổi lễ, Efim luôn đưa mắt nhìn Elisha để khỏi thất lạc người bạn mình lần nữa.

Khi buổi lễ chấm dứt, mọi người xô đẩy, chen lấn nhau ra về, và Efim lại mất dấu người bạn mình. Nhiều lần, ông nhìn thấy rõ ràng Elisha từ xa, nhưng khi chen đến gần thì người bạn mình đã đi mất.

Sau cùng Efim bèn bỏ ra đứng trước cỗng để đón chờ Elisha. Efim nghĩ thầm, lần này thì người bạn mình không thể nào đi đâu mất được. Ông đứng chờ đến chiều, khi mọi người đã ra về hết nhưng vẫn không thấy Elisha đâu.

Efim một mình trở về làng. Và ông ngạc nhiên khi thấy người bạn nhà nghèo của mình đã có mặt ở nhà rồi. Efim vừa ghé qua thăm, thì Elisha đã chạy ra vồn vã xin lỗi, “Tôi thành thật xin lỗi anh là đã không hành hương đến Thánh địa như đã hứa với anh được. Hôm tôi ghé vào một ngôi nhà để xin nước uống, nhưng gặp gia đình ấy có hoàn cảnh rất thương tâm, nên tôi quyết định gom hết chút số tiền dành dụm của mình, và ở lại để giúp đở họ qua cơn ngặt nghèo ấy. Còn anh thì sao, anh có đến nơi an toàn không?”

Efim ngẩn ngơ, không hiểu người mà ông đã thấy rất rõ ràng ở nơi thánh địa kia là ai! Phải chăng tuy người bạn nghèo của mình, Elisha, không đến nơi đó, nhưng tấm lòng của ông đã đến được rồi. Efim im lặng hồi lâu, rồi quay sang nói với người bạn mình, “Chân tôi tuy đã bước được đến Thánh địa rồi, nhưng tâm tôi thì không chắc…”

(Trich: Là ở nơi này - Nguyễn Duy Nhiên)