Đơn giản là con cứ làm rồi thấy chứ đừng suy luận theo ngôn ngữ, và ngay cả khi con sử dụng ngôn ngữ để lặp lại câu nói ấy cũng sai rồi. Thầy không nói "thấy một pháp trước khi nó sinh ra" mà chỉ nói "Thấy một pháp lúc chưa sinh". Con không phân biệt được "Thấy một pháp lúc chưa sinh" khác xa với "thấy một pháp trước khi nó sinh ra" hay sao?

Ví dụ hôm kia con nổi sân với một người bạn, sân rồi con mới thấy; hôm qua con cũng nổi sân với bạn ấy nhưng sân mới khởi con liền thấy; hôm nay con cũng thấy người bạn ấy nhưng con thấy rõ tâm mình chưa khởi sân, như vậy là con thấy tâm lúc sân chưa sinh, chứ không phải như con hiểu là thấy sân trước khi sân sinh ra. Con nên cẩn thận, chỉ cần nói sai một ly là ý nghĩa hoàn toàn khác đấy.

Niệm thân trong kinh Thân Hành Niệm và niệm thân trong kinh Tứ Niệm Xứ tuy đối tượng hầu như giống nhau nhưng hướng thực hành lại khác. Trong bài kinh Thân Hành Niệm thì niệm thân được xem là đề mục thiền định để đắc các bậc thiền sắc giới, nhưng trong kinh Tứ Niệm Xứ niệm thân lại là đề mục thiền tuệ để thấy ra bản chất thật của thân. 

Trong thiền định hành giả sử dụng hai chi thiền tầm và tứ trên các đối tượng thân với mục đích định tâm, còn trong thiền tuệ thì hành giả sử dụng chánh niệm và tỉnh giác trên các đối tượng thân ấy với mục đích thấy ra thực tánh chân đế của các sắc pháp. Con cần thấy rõ sự khác biệt giữa pháp hành thiền định và thiền tuệ thì mới biết cách xử lý các đối tượng thân ấy khác nhau thế nào.

Thế thì con ngồi thiền làm gì cho mệt. Sao con không đi thiền, làm thiền, ăn thiền, uống thiền, ngủ thiền v.v... thì hiệu quả sẽ tuyệt vời hơn biết bao. Định nhiều còn rơi vào trì trệ, tức là một loại hôn trầm vi tế hơn mà thôi, vậy thì con cố ngồi nhiều làm gì cho thêm trì trệ? Sống biết mình trong mọi hoạt động mà tâm vẫn rỗng lặng trong sáng đó mới chính là đại định.

Chung quy là con sợ khổ nên mới phân vân như vậy. Nhưng khổ một nỗi chính phân vân cũng đã là khổ rồi, phải không? Nói chung ở đâu cũng khổ cả, vậy thì con phân vân làm gì cho mệt. Ngày nào còn có duyên ở chùa con cứ sống thật nhiệt tình, thật trọn vẹn từng giây từng phút, rồi nếu mai kia con hết duyên, có ra đời thì cũng cứ sống nhiệt tình và trọn vẹn từng phút từng giây. Sống trọn vẹn với chính mình thì chí ít cũng không phải bị khổ vì phân vân do dự.

Đừng quan tâm đến khổ hay vui trong cuộc sống, vì cuộc đời luôn có hai mặt, tìm vui thì cũng gặp khổ, chịu khổ rồi cũng được vui, khổ vui chỉ là tương đối. Dù con chọn đường nào thì khổ vui cũng thế. Nhưng khổ vui của cuộc đời lại là bài học quý giá giúp con giác ngộ. Vậy điều quan trọng là con có nhiệt tình học bài học giác ngộ của mình trên con đường mà con đang đi hay không mà thôi. Hãy đi với hết lòng mình để học ra bài học giác ngộ thì đường nào rồi cũng dẫn đến An Lạc Niết-bàn.

Cha mẹ bây giờ ít tâm sự với con cái, hai thế hệ ngày càng cách xa hơn nên khó hiểu nhau hơn. Lúc đầu cha mẹ cứ nuông chìu hoặc la rầy con và muốn con đi theo đường hướng mình vạch ra mà không hiểu được tâm tư, nguyện vọng, khả năng, khuynh hướng v.v... của nó nên nó đâm ra sợ và không muốn gần cha mẹ nữa. 

Nuông chìu và ép buộc không phải là biện pháp hay mà chủ yếu là cha mẹ và con cái có hiểu nhau không. Thầy có một đứa cháu mà cha mẹ và anh chị nó nói với thầy là đã hư hỏng, lười biếng, ham chơi, không chịu học hành. Thầy ngồi chuyện trò và ân cần chia sẻ tâm sự với nó chỉ một lần thôi thì nó đã đổi hẳn thái độ học tập và về sau ai cũng khen nó là đứa con thành đạt nhất trong nhà.

Làm sao cho con cái cảm nhận được tình yêu thương và sự cảm thông của cha mẹ là điều tiên quyết, sau đó nên chia sẻ tâm sự hơn là chỉ nói lý lẽ với nó, nên nghe nó nói để hiểu nó nhiều hơn và tôn trọng tâm tư nguyện vọng của nó hơn, nên khuyến khích sự tự giác hơn là để nó thấy bị dồn ép. Thầy thấy có nhiều người thương con nhưng không biết cách bày tỏ tình thương yêu đó đến nỗi con cái tưởng cha mẹ ghét bỏ mình, khiến nó có mặc cảm tự ty, điều này làm cho nó dễ dàng sa sút.  

Không phải diệt tầm tứ để vào nhị thiền mà khi sơ thiền đã thuần thục thì tâm hành giả không cần phải tầm tứ nữa mà vẫn vào được hỷ, lạc và nhất tâm nên gọi là nhị thiền. Con đừng quan tâm đến các chi thiền như vậy vì chỉ làm cho tâm khó định hơn thôi.

1) Thầy dạy kinh tụng Pāli do một số Phật tử yêu cầu, thầy không có thì giờ nên xen vào nửa tiếng đầu giờ giảng để dạy. Không có bắt buộc nên nếu ai không học cũng không sao.

2) Con nên nghe lại pháp thoại và đọc cuốn Thực Tại Hiện Tiền và Sống Trong Thực Tại để tìm hiểu thêm về thiền và giáo lý cơ bản. Nếu con chịu khó đọc lại trong mục hỏi đáp này thôi thì cũng đủ cho con hiểu rõ những điều con hỏi. 

Đó là bí mật mà pháp đang đến giúp ba mẹ con con học ra sự thật về chính mình và người thân trong gia đình. Nếu học ra được bài học ứng xử trong gia đình thì sẽ dễ dàng hơn trong giao tiếp với xã hội bên ngoài. Mỗi người qua đó thấy ra cách ứng xử của mình có đúng tốt và hiệu quả chưa, nếu chưa thì thận trọng chú tâm quan sát lại để điều chỉnh nhận thức và hành vi của mình.  Chỗ nào còn chủ quan thiên lệnh vì nặng cảm tình hay lý trí chưa sát với sự thật thì cần trầm tĩnh sáng suốt để khám phá cho ra sự thật. Đừng bi quan, tình thương yêu cũng là một yếu tố cần thiết để chuyển hóa.