Không làm gì của thiền có nghĩa là:

- Không hành động theo ý đồ chủ quan của bản ngã vô minh ái dục, chỉ thấy mọi sự rõ ràng.

- Không lăng xăng lấy cái này bỏ cái kia theo tà kiến và tham ái, chỉ thấy nó như nó là.

- Không tạo tác để trở thành cái khác, trong khi lẽ ra phải thấy rõ cái đang diễn ra ngay đó.

- Không áp dụng bất kỳ một khái niệm, công thức, quan niệm, phương pháp, khuôn định hay hệ quy chiếu nào để nhận thức, thấy thì chỉ ngay đó mà thấy.

- Không lấy tham sân si để xử lý tham sân si, tâm sáng suốt định tĩnh trong lành thì tham sân si tự diệt.

- Không đem cái ta ảo tưởng để diệt trừ vọng tưởng, tâm trở về trọn vẹn không mê mờ trong thực tại thì vọng tưởng liền tiêu.

- Không hành động theo biện luận của lý trí, chỉ trực nhận sự thật như thị.

- Không dựng lên lý tưởng để cầu toàn, chỉ thấy ngay đó đã hoàn toàn.

- Không cần rèn luyện thiền định, trí tuệ; tâm rỗng lặng thì sẽ trong sáng tự nhiên.

- Không tạo ra chỗ để cố gắng bám  trụ, mọi sự chỉ tùy duyên thuận pháp

- Không cần cố gắng khẳng định mình là gì, không là gì cả lại là tất cả. 

Bản chất của tâm là trong sáng hồn nhiên, nên dù cái ta ảo tưởng tham sân si xen vào cũng không làm mất đi tính rỗng lặng trong sáng, nếu không thì lấy cái gì để tu và làm sao giác ngộ được?

Không thấy được tánh sân

Nguyên quả và sinh diệt

Đè nén trạng thái sân

Chỉ giúp sân mãnh liệt!

Thấy được tánh tướng sân

Nhân quả và sinh diệt

Thấy rõ trạng thái sân

Ồ, Tánh biết siêu việt!

1) Con đọc Luật Xuất Gia của Ngài Hộ Tông, Tứ Thanh Tịnh Giới của Ngài Bửu Chơn, Gương Bậc Xuất Gia của Sư Hộ Pháp, Luật nghi Tổng Quất của Sư Giác Giới.

2) Trong giới định tuệ chế định thì có thể tu chú trọng vào giới, định hoặc tuệ nhưng cũng không thể tách rời hai yếu tố kia. Khi nói tu thiền định có nghĩa là chú ý đến yếu tố định nhiều hơn chứ không phải không cần giới và tuệ. Tuệ trong định là biết cách sử dụng tầm tứ trên đối tượng. Khi nói tu thiền tuệ tức chú trọng vào yếu tố tuệ nhiều hơn nhưng vẫn có giới có định. Định trong tuệ là sự trọn vẹn của chánh niệm trong các niệm xứ. Chỉ khi vượt lên mức "adhi" thì giới định tuệ tự tánh mới hài hòa viên mãn trong sự sáng suốt định tĩnh trong lành trọn vẹn đối với tất cả pháp.

Chữ Pháp trong đối tượng của ý đúng là "bản sao" của những đối tượng bên ngoài được thu vào trong Bhavanga, nhưng không phải là chữ Pháp trong nghĩa toàn diện như "nguyên lý vận hành của vạn sự vạn vật" như nguyên lý về tâm, tâm sở, sắc, Niết-bàn… Vì vậy cần phải hiểu nghĩa từng chữ pháp được dùng trong ngữ cảnh nào mới được.

Khi bản sao của đối tượng bên ngoài được ghi vào Bhavanga thì nó đã trở thành những ý tượng có tính chất riêng theo sự vận hành của nó. Ví dụ như một đoạn phim được quay cảnh bên ngoài nó vẫn có thể trình chiếu để tái hiện cảnh bên ngoài đó qua màn hình ảo.

Cám ơn sự chia sẽ của con, nhất là đã cung cấp thêm bằng chứng về phản ứng sinh học làm giảm cơn đau khi tâm thư giãn buông xả thoải mái. Ngược lại khi tâm đối kháng lại cơn đau, thì thần kinh sẽ căng thẳng và cảm giác đau sẽ gia tăng mãnh liệt hơn.

Ngồi thiền với thiện ý để hồi hướng đúng đắn thì cũng tốt, đó là thiện pháp. Điều này cũng giống như tu thiền với đề mục tâm từ sẽ phát triền thiện tâm, không có gì sai trái. Tuy nhiên những thiền này thuộc thiền định, vẫn còn trong tam giới. Thiền tuệ thì mới khám phá bản chất thật của pháp thực tại để giác ngộ giải thoát, nên vượt lên trên phạm trù thiện ác thế gian.    

Sóng và nước đều là chân đế chứ ai có ảo tưởng phân biệt nước là chân đế sóng là tục đế? Chính ảo tưởng phân biệt này chế định ra khái niệm của lý trí vọng thức rồi gán vào cho sóng và nước mới là tục đế thôi. Ví như tâm người sợ rắn thấy sợi dây là con rắn, hay người đi trong sa mạc khát nước thấy huyễn cảnh sông nước mênh mông. Thực tánh của sợi dây không phải là ảo tướng con rắn, thực tánh của sa mạc không phải là huyễn cảnh nước sông. Vì tin con rắn ảo là thật nên bỏ chạy khiến càng sợ thêm, vì thấy nước ảo là thật nên chạy đi lấy khiến càng khát thêm, đó chính là thái độ của vô minh ái dục. Khi nhận ra tướng con rắn là ảo thì thấy ra thực tánh của sợi dây nên không còn sợ hãi, đó chính là thái độ của minh giác, Niết-bàn.

Con ạ, không phải thầy nêu ra vấn đề để lý luận đâu, lý luận thì không bao giờ cùng, thầy chỉ muốn giúp các con trực nhận ngay nơi chân tánh của pháp mà thấy ra sự thật, đường vin vào khái niệm ngôn ngữ chế định của tục đế mà tìm kiếm chân lý. Hãy thận trọng, chớ có phóng dật theo cái ta lý trí đầy khái niệm ảo tưởng.

Kỳ diệu quá phải không con? Đó là một phần ý nghĩa của sống tùy duyên thuận pháp, qua sự thể hiện của quan sát, lắng nghe trọn vẹn hay tinh tấn chánh niệm tỉnh giác đó con. Đối với thực tại thân thọ tâm pháp gì cũng có thái độ trực nhận như vậy (không cần qua phương pháp) thì mầu nhiệm biết chừng nào! Đặc biệt đây mới thực sự gọi là niệm thọ khi chính thọ tự đến như vậy trong vận hành tự nhiên của pháp, chứ không phải khởi tâm tìm kiếm nó với ý niệm đã có sẵn trong một phương thức chủ quan, do mình chủ ý dựng lên. Qua trải nghiệm đó hẳn là con đã thấy rõ điều này. 

Cảm giác (thọ) rất dễ tạo ảo tưởng ảo giác khi chúng ta có thói quen đặt để khái niệm trước về nó. Ví dụ khi chích thuốc thì kim tiêm chưa đụng tới da đã đau trước rồi! Khi có cảm giác, chỉ đau một phóng ra mười, hoặc thậm chí là cảm giác đau đớn mà lại có ảo giác là khoái cảm! Vì vậy niệm thọ chính là trả cảm giác trở về với bản chất thật của nó, không đối kháng để biến nó thành khổ hơn, hay không ưa thích để biến cảm giác khổ thành lac. Có thể thấy cảm thọ đúng như nó đang là tức thấy bản chất đích thực (thực tánh chân đế) trong sự vận hành tự nhiên của pháp. Không tham ưu để chọn lựa lấy bỏ đối với thực tánh chân đế chính là vậy, tham ưu lấy bỏ là rơi vào nhị nguyên và từ đó mới sinh ra ái (tanhà), thủ (upadana) và hữu (Bhava).

Mấy hôm nay thầy cũng trải nghiệm cảm giác xốn xang vì bị viêm võng mạc (mắt) nên không vào mạng để trả lời câu hỏi được. Hôm nay vào thấy mấy chia sẽ của các con thầy vô cùng hoan hỷ. Chúc mừng các con đã trở về với pháp (Ehipassiko)!