Niệm thân trong kinh Thân Hành Niệm và niệm thân trong kinh Tứ Niệm Xứ tuy đối tượng hầu như giống nhau nhưng hướng thực hành lại khác. Trong bài kinh Thân Hành Niệm thì niệm thân được xem là đề mục thiền định để đắc các bậc thiền sắc giới, nhưng trong kinh Tứ Niệm Xứ niệm thân lại là đề mục thiền tuệ để thấy ra bản chất thật của thân. 

Trong thiền định hành giả sử dụng hai chi thiền tầm và tứ trên các đối tượng thân với mục đích định tâm, còn trong thiền tuệ thì hành giả sử dụng chánh niệm và tỉnh giác trên các đối tượng thân ấy với mục đích thấy ra thực tánh chân đế của các sắc pháp. Con cần thấy rõ sự khác biệt giữa pháp hành thiền định và thiền tuệ thì mới biết cách xử lý các đối tượng thân ấy khác nhau thế nào.

Tứ Niệm xứ là con đường độc đạo vì nó chỉ đưa về tự tánh Niết-bàn chứ không đi đến bất kỳ đâu khác ở bên ngoài.

Đối tượng tâm là chỉ nói trạng thái tâm đơn thuần thôi, còn đối tượng pháp là nói sự tương giao vận hành trong nhân duyên sinh diệt của pháp (bao gồm luôn cả thân, thọ và tâm). Chẳng hạn như trong 5 triền cái, 5 uẩn, 12 xứ, 7 giác chi, 4 Sự Thật rốt ráo.

Ví dụ: Niệm tâm là thấy trạng thái tâm nào đang có mặt thôi, còn niệm pháp như niệm 5 uẩn chẳng hạn là thấy sự tương giao vận hành từ thân đến thọ, từ thọ đến tâm (dưới hình thức Sắc --> Thọ --> Tưởng --> Hành --> Thức) với pháp gì đang sinh diệt và quan hệ nhân quả với nhau như thế nào.

Khi con thấy một sự kiện (đống cỏ) và hồi tưởng đến những người làm cỏ với tâm hoan hỷ thì trong đó có những hoạt động như sau:

1) Mắt tiếp xúc với sắc (đống cỏ).

2) Cảm thọ hỷ.

3) Tưởng nhận ra đống cỏ.

4) Nhớ lại những người làm cỏ với phản ứng tâm hoan hỷ.

5) Thu nhận những diễn biến trên vào bộ nhớ (nên bây giờ mới kể lại với thầy được).

Năm giai đoạn thu thập kinh nghiệm trên được gọi là ngũ uẩn (theo thứ tự sắc --> thọ --> tưởng --> hành --> thức).

Nếu con đắm chìm trong 5 khâu này thì đó là hoạt động của cái ta ảo tưởng. Nếu con thấy khâu 1 với chánh niệm tỉnh giác thì gọi là niệm thân. Nếu con thấy khâu 2 với chánh niệm tỉnh giác thì gọi là niệm thọ, nếu con thấy khâu 3, 4 và 5 với chánh niệm tỉnh giác gọi là niệm tâm. Nếu con thấy toàn bộ diễn biến của cả 5 khâu với chánh niệm tỉnh giác thì gọi là niệm pháp. Vậy nếu không bị tưởng cuốn mất vào hoạt động của bản ngã mà tánh biết vẫn chánh niệm tỉnh giác thì cũng đâu có sao. Tánh biết thật kỳ diệu dù con đang thế nào tánh biết vẫn có thể thấy biết hết, do đó thường quay về tánh biết thì không bị đắm chìm trong hành trình ngũ uẩn của bản ngã vậy.

Tâm niệm xứ bao gồm những trạng thái tâm như: Tham, không tham, sân, không sân, si, không si, thu rút, phân tán, quảng đại, không quảng đại, hữu hạn, vô thượng, có định, không định, giải thoát, không giải thoát. Pháp niệm xứ gồm có: 5 triền cái, 5 uẩn, 12 xứ, 7 giác chi, 4 Thánh đế. Khi nói đến tâm là chỉ nói đến trạng thái tâm đang hiện hữu, còn khi nói đến pháp là nhấn mạnh đến những thái độ nội tâm do tương quan (căn - trần - thức) mà có sự sinh khởi, đoạn diệt, còn sinh lại, hay không còn sinh lại của các phiền não che lấp pháp chân đế (sự thật rốt ráo).

Điều này khi thực chứng qua thể nghiệm tiến trình tâm trên thực tế con mới trực nhận ra được, còn chỉ hiểu trên lý trí kiến thức thôi thì khó có thể thấy được đâu là tâm đâu là pháp.

Để cho tâm khỏi chạy lăng xăng thì nên niệm thân, như khi rửa bát thì con nên sáng suốt (tỉnh giác) và trọn vẹn (chánh niệm) với động tác rửa bát. Như vậy tâm sẽ không chạy đi lăng xăng. Khi chánh niệm tỉnh giác yếu đi do thiếu tinh tấn thì tâm dễ chìm vào thất niệm và khi thất niệm thì tạp niệm và vọng niệm sẽ khởi lên, lúc đó yếu tố tinh tấn sẽ giúp tâm buông tạp niệm để trở về chánh niệm, tức trở về với việc rửa bát. Con làm như vậy là đúng pháp niệm thân. 

Khi con đang tu tập niệm thân nếu có cảm giác (thọ) hay tư tưởng (tâm) gi khởi lên con chỉ cần nhận biết rồi trở lại niệm thân. Nhờ niệm thân mà tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác được phát huy sức mạnh một cách tự nhiên, lúc đó sự thấy biết các cảm giác rõ ràng chân thực nên không còn bị chúng bức bách hay chi phối nữa. Đồng thời các tư tưởng vọng niệm, tạp niệm của tâm cũng vắng dần do đó con có thể thấy sự sinh diệt của những trạng thái tâm dễ dàng và minh bạch hơn. 

Tuy nhiên không nên niệm thân, niệm thọ hay niệm tâm theo bài bản phương pháp, không nên cố ý sắp đặt các đối tượng theo ý mình mà phải để chúng trong điều kiện tự nhiên. Đồng thời khi chánh niệm tỉnh giác đã nhuần nhuyễn tự nhiên thì không cần giữ đối tượng đặc biệt nào mà lúc đó chỉ có tâm thiền sáng suốt, định tĩnh, trong lành hay rỗng lặng trong sáng thôi, còn đối tượng là thân, là thọ, là tâm hay là pháp thì tùy vào đối tượng nào đang nổi bật nhất, hoặc chỉ cần thấy chúng đang sinh diệt trong chuỗi tương giao vận hành của thân, thọ, tâm, pháp.