Ngũ uẩn chính là tiến trình hình thành bản ngã. Ngũ uẩn không thì bản ngã cũng không. Khi con thấy một đoá hoa, con cho là đẹp với cảm giác dễ chịu và ham muốn sở hữu nó là một tiến trình ngũ uẩn đã hình thành. Mắt tiếp xúc với hoa là sắc uẩn, cảm thấy dễ chịu là thọ uẩn, cho là đẹp là tưởng uẩn, ham muốn sở hữu là hành uẩn và hình thành bản ngã tham là thức uẩn. Nếu đồng thời con thấy rõ tiến trình ngũ uẩn này sinh diệt với cái thấy bất động, thì con đang thấy ngũ uẩn không, tức lúc đó bản ngã cũng không.

Như thế con cũng lại muốn lập trình trước để thấy. Lập trình để thấy thì không thể thấy được thực tánh pháp. Đơn giản là cứ thấy đi rồi con sẽ tự phát hiện sự thật, đừng nương tựa vào một chỉ dẫn khuôn mẫu nào của ai khác. Đừng muốn hoàn hảo, cứ thấy như con đang là, còn chuyện hoàn hảo để pháp lo. 

Không có nhà phát minh khoa học nào không trọn vẹn với đối tượng nghiên cứu đang là mà có thể thành công được cả. Họ phải thận trọng chú tâm quan sát rất cao những hiện tượng thiên nhiên mới tìm ra được những định luật, họ không thể mơ mộng để tạo ra internet hay phát hiện các siêu vi được. Đạo Phật không phủ nhận khoa học, nhưng mục đích của đạo Phật là giác ngộ giải thoát, còn các nhà khoa học vẫn không tránh khỏi khổ đau. Xã hội loài người tiến bộ khoa học kỹ thuật và tiện nghi vật chất đến như vậy nhưng cái ác vẫn gia tăng, khổ đau, sợ hãi vẫn chồng chất, con không thấy sao? Con người chẳng phải vì tham sân si, vì ảo mộng mà tàn ác và đau khổ đó sao? Tuỳ con thôi, con có quyền chọn cách sống nào con thích nhưng phải gánh lấy hậu quả tất nhiên của nó để học ra bài học muôn đời của cuộc sống.

Biết qua tưởng tri hoặc thức tri đương nhiên là lý giải rồi. Biết như thế dù có đúng cũng chỉ mới là giải ngộ thôi chưa phải chứng ngộ. Chưa chứng ngộ thì chưa thể thấy được thực tánh của danh sắc. Chỉ sự thực chứng của tuệ tri - thấy trực tiếp không qua tư tưởng khái niệm nào - mới thấy được thực tánh của danh sắc. Khi thấy biết còn kèm theo tư tưởng từ kiến thức thì chưa phải kiến tịnh, càng chưa tới được tri kiến thanh tịnh, do đó chưa thể thấy thực tánh pháp. Trong thấy chỉ có thấy thôi, đừng muốn lý giải gì cả. Nếu con vẫn còn muốn lý giải thì khó thực chứng được. 

Không có người chết nào ăn được cả. Nếu sau khi chết họ sinh làm người, làm súc sanh, chư thiên hoặc địa ngục thì làm sao lên bàn thờ ngồi ăn được? Nếu họ chết thành người âm (peta ~ thân trung ấm) thì thân họ do tưởng và nghiệp sanh làm sao ăn được đồ ăn vật chất? Người chết chỉ có thể hưởng được năng lượng của phước mà thôi. Dù ở cõi nào cũng đều hưởng được phước báu, nhất là đối với cõi âm, họ chỉ cần phước hồi hướng. Do đó nên làm phước để hồi hướng cho họ hơn là cúng mâm cao cỗ đầy, chỉ mang tính tâm lý đối với người sống thôi.

Trường hợp đó có tính cách tự sát. Nếu tự sát vì sợ đau đớn thì không tốt vì không đủ can đảm để đối diện với sự thật như một cơ hội thử thách xem tâm có đủ bình tĩnh sáng suốt hay không. Biết đâu nhờ đau đớn mà giác ngộ ra tính chất vô thường, khổ, vô ngã trước khi lâm chung. Nếu tự sát vì lòng vị tha không muốn vì cái thân bệnh hoạn vô ích của mình mà làm khổ đến nhiều người khác thì không có tội.

 Có nhiều lý do khiến con chưa thực sự sống thiền ngay tại đây, bây giờ như thực tại thân-tâm-cảnh đang là:

1- Bị quá khứ, tương lai và bên ngoài chi phối quá nhiều.

2- Áp dụng lý thuyết chứ chưa phải thực sự thấy ra pháp để sống tuỳ duyên thuận pháp.

3- Phương pháp hoá chánh niệm một cách chủ quan không cần thiết, tức chưa thận trọng, chú tâm, quan sát hoặc trở về trọn vẹn tỉnh thức một cách tự nhiên.

4- Sử dụng những chiêu thức phản thiền: Tích cực quá, cố gắng miên mật, cố ý tìm kiếm, theo dõi và ghi nhận đối tượng, mong đạt được tình trạng tốt nhất... Đó chỉ là ý đồ của cái ngã lý trí (thức tri, tưởng tri) làm trở ngại sống thiền.

5- Chưa nhận ra khả năng bất tận của tánh biết hồn nhiên, rỗng lặng, trong sáng (tuệ tri).

Đó là thực chứng hay lý giải? Nếu là thực chứng thì đúng, nếu là lý giải thì vẫn còn... "ngoài da". Và nếu còn "ngoài da" thì không nên vội kết luận gì cả.

Nếu tiêm với ác ý thì có tội, nếu tiêm với thiện ý theo yêu cầu của người hấp hối hoặc theo chỉ định pháp y của bác sĩ thì không có tội.

Khoá giảng thiền thứ 15 sẽ khai giảng tại Chùa Bửu Long từ ngày 02/08/2015 (18/06 Âl) và tiếp tục trong ba tháng An Cư vào mỗi chiều chủ nhật từ 14h đến 16h. Trong mùa An Cư mỗi ngày đều có hành thiền tại chánh điện (trừ chủ nhật), ai tham dự cũng được nhưng hiện chưa có chỗ lưu trú nên chỉ đến dự ban ngày thôi.