Điều đó cũng tất nhiên thôi. Khi con nhận thấy một số sinh hoạt trong đời sống không còn hứng thú vì đã thấy ra sự tầm thường vô nghĩa của chúng, thái độ như vậy không có gì sai cả, nếu con thấy rõ nó và không để nó nhận chìm con trong đó là được. Tuy nhiên vì sự sống, vì bổn phận, trách nhiệm với gia đình, xã hội con cũng phải làm, phải học tạp kỹ năng lúc đó con chỉ cần biết mình là đủ. Nếu con thích nghiên cứu học hỏi giáo pháp thì cứ làm, nhưng chính yếu là con buông cái ta ra thì mọi sự đều tự hanh thông.

Hãy tình nguyện sống vô ngã vị tha thì con sẽ thấy ý nghiã đời sống tích cực và thú vị hơn. Thực ra con người cần phải không ngừng lắng nghe, quan sát, học hỏi chính mình và hoàn cảnh để thấy ra sự thật. Dù ở trong hoàn cảnh nào thì một tâm sáng suốt, định tĩnh, trong lành vẫn khám phá ra được những bài học tuyệt vời về bản chất cuộc sống. Nếu con biết cách nhìn lại chính mình trong bối cảnh chán chường mà con nói thì vấn đề không phải là điều kiện nào mà là thái độ nào của con trong hoàn cảnh đó. Hãy sống tích cực với tâm trong sáng thì tự con sẽ giải được bài toán của chính mình.

Con đừng vội hành thiền, cần thông suốt những nguyên lý thiền trước thì mới không bị sai lầm. Sau đây là một số gợi ý về thiền Vipassanà:

- Thấy biết đúng (chánh tri kiến) là cốt lõi của thiền Vipassanà. Thấy biết đúng thì sống thuận pháp, tri kiến sai thì sống nghịch pháp. (Tri kiến tức là mắt thấy, tai nghe, mũi ngửi, lưỡi nếm, thân xúc, ý biết. Thấy như thực, nghe như thực, xúc như thực, biết như thực gọi là chánh tri kiến hay tri kiến thanh tịnh).

- Thiền Vipassanà chỉ thấy biết pháp đúng như nó là chứ không phải hành để sở hữu hay tạo tác pháp, vì không một pháp sở hữu hay tạo tác nào có thể tồn tại mãi được. Thấy thực tánh pháp và sống thuận thực tánh pháp gọi là thiền hay sống thiền chứ không phải là hành thiền.

- Muốn hành thiền là tham ái. Phân biệt có hành và không hành là ngã mạn. Thấy có ta hành là tà kiến. Tham ái, ngã nạm và tà kiến là ba trở ngại của thiền Vipassanà.

- Mọi loại thiền khác như thiền định, yoga, khí công, trì chú, niệm Phật v.v... đều có phương pháp áp dụng thực hành để đạt đến mục tiêu, riêng thiền Vipassanà là thấy biết trực tiếp thực tánh, không còn khái niệm năng sở và thời gian nên không thể hành qua trung gian của bất cứ phương pháp chế định nào.

- Thiền Vipassanà hoàn toàn diễn ra trong hiện tại, không lặp lại quá khứ, không hứa hẹn tương lai, và cũng không loại bỏ nắm giữ bất cứ pháp nào. Hiện tại không dừng nghỉ và mọi hiện tượng đều vô thường, khổ, vô ngã, vì vậy muốn hành để đạt được thường, lạc, ngã thì kết quả chắc chắn là phiền não khổ đau.  

- Không áp dụng bất cứ kiến thức nào để hành thiền Vipassanà, dù đó là kiến thức vi diệu cỡ nào. Khi vắng bóng mọi kiến thức thì tri kiến mới phản ánh thực tại như thị.   

- Trong thiền Vipassanà đối tượng không quan trọng, mà thái độ tâm mới là trọng yếu.

- Tâm sáng suốt, định tĩnh, trong lành, vô vi, vô ngã đối với mọi sự mọi vật đó là thiền Vipassanà tự nhiên nhất mà mỗi người sẵn có. Chỉ cần buông cái ngã hữu vi ra thì tánh biết liền tỏa sáng.

- Tâm không chạy rong tìm kiếm bên ngoài, thường không bỏ quên thực tại thân tâm, sống trọn vẹn và sáng suốt với từng giây phút hiện tại là thiền Vipassanà.

Con nói lúc thấy là nói tánh thấy hay nói đối tượng được thấy? Và lúc mất là nói cái gì mất? Tánh thấy mất hay đối tượng mất? Và khi con nói không thấy tức không có tánh thấy hay không thấy đối tượng? Khi không thấy mà con biết không thấy thì tánh biết đâu có mất, vậy con nói cái gì mất?. Khi thấy biết có thấy, khi không thấy biết không thấy vậy là tánh biết vẫn thường chiếu soi, tại con chưa nhận ra đó thôi.

Tại đàng sau cái thấy của con còn ẩn núp cái ta nên mới có "ta thấy", "ta không thấy", còn tánh biết thì vẫn lặng lẽ chiếu soi. Vậy chỉ cần buông "cái ta thấy" xuống thì tánh thấy trước sau vẫn rỗng lặng trong sáng thấy rõ vạn pháp đúng như bản chất thật của chúng. Cần phát hiện cái ta ẩn núp đàng sau cái thấy thì tánh thấy biết liền soi sáng minh bạch tự nhiên.

Cái đó còn tùy trình độ nhận thức và tâm cơ của mỗi người. Nếu người chưa vững vàng trong thiền tuệ thì họ thiền định hay niệm Phật cũng tốt. Nếu thiền định hay niệm Phật cũng chưa được vững tâm thì cần sự hộ niệm của chư Tăng Ni Phật tử hay thân nhân trong nhà để giúp họ an tâm hơn cũng được. Nhưng nếu người đã nhuần nhuyễn trong thiền tuệ thì lúc đó chỉ cần chánh niệm tỉnh giác ngay nơi cảm thọ (hoặc thân, tâm, pháp) như nó đang là thì càng tốt hơn nữa. Nếu căn cơ vị ấy đã chín mùi thì ngay nơi cảm thọ đau đớn ấy có thể thực chứng được thực tánh pháp và thậm chí chứng được Đạo Quả Niết-bàn.

Nếu cố định tâm để chống đối lại cảm giác đau đớn thì chỉ tạo ra mâu thuẫn căng thẳng thêm, điều đó chỉ làm cho tâm thêm bất an sợ hãi. Nhẫn nại một tí con có thể chấp nhận cảm giác đau để tâm không nắm giữ hay loại bỏ điều gì thì tốt hơn. Con đừng tính chuyện lúc đó, hãy chánh niệm tỉnh giác trong từng giây phút hiện tại thì lo gì lúc đó phải thế nào! Lo tính chỉ mất thì giờ chánh niệm tỉnh giác trong hiện tại mà thôi.

Từ hệ phái này không có nghĩa là Nam Tông, Bắc Tông, Khất Sĩ  v.v... như ở Việt Nam. Thực ra dùng từ hệ phái không đúng vì tất cả các nước theo Phật Giáo Theravada đều cùng chung một hệ phái Nam Tông hay Nguyên Thủy, đều lấy Tam Tạng Pali làm gốc, gần như nội dung không có gì khác nhau. Chỉ khác nhau về hệ thống tổ chức và sở trường pháp hành, nên mỗi phái có Tăng Thống riêng. Có lẽ dùng từ hệ thống hoặc trường phái thì đúng hơn, vì lý do sau đây:

1) Do xuất xứ của tổ chức, ví dụ như một số vị Tăng Tích Lan đi du học Thái Lan, Miến Điện... khi về nước tổ chức chùa chiền, đệ tử, sinh hoạt theo truyền thống Phật Giáo Nam Tông Thái Lan, Miến Điện. Những vị học trong nước thì giữ truyền thống Tích Lan. Do vậy ở Tích Lan có ba truyền thống tổ chức Phật Giáo Nam Tông riêng nhưng không khác nhau gì mấy, họ vẫn sinh hoạt chung, tu học chung, hành lễ chung với nhau không có gì trở ngại v.v... và tuyệt đối không có mâu thuẫn đối kháng.

2) Do pháp hành sở trường của mỗi vị thầy mà biệt truyền thành trường phái riêng. Ví dụ vị thầy thiện xảo về thiền định hay thiền tuệ thì phát triển chùa chiền và đệ tử thành một trường phái chuyên về thiền định hay thiền tuệ. Điều này giống như các Tông môn ở Việt Nam, tuy riêng biệt theo truyền thống pháp môn tổ khai sơn của mình nhưng vẫn cùng hệ phái Bắc Tông. Tông môn ở Việt Nam còn có nhiều chỗ khác nhau, còn trường phái của Tích Lan thì chỉ sở trường về pháp hành thôi nên có thể học hỏi trao đổi lẫn nhau và sinh hoạt chung không có gì trở ngại.

1) Tất nhiên nếu có chánh niệm thì việc ngủ và thức sẽ chính xác hơn, do đó có thể "cài" đồng hồ sinh học đúng giờ được, không có gì sai.

2) Không phải "kéo" tâm trở lại chính mình mà là tâm hướng về thực tại thân tâm, đó là động thái chánh niệm tỉnh giác chứ không phải tầm tứ như trong thiền định.

Khi con niệm Phật mà thấy hơi thở rõ ràng tự nhiên, như vậy tốt hơn là con quan sát hơi thở ở điểm xúc chạm theo cách thiền định, vì vậy con không nên bỏ niệm Phật. Niệm Phật tốt hơn là định an chỉ trong việc giúp con thực hành thiền tuệ. Có thể khi con theo dõi hơi thở vô tình làm cho hơi thở mất tự nhiên và đưa đến tình trạng đau nhói. Nhưng cũng có thể việc đau nhói không liên quan gì đến niệm hơi thở. Con hãy tự chiêm nghiệm để biết rõ đau nhói đó phát xuất từ đâu.

Con nên đọc lại thật kỹ câu trả lời của thầy về sinh nghiệp hay nghiệp mệnh của mỗi người. Lá số tử vi một phần nào nói đúng sinh nghiệp, nhưng chỉ ở mặt quả thôi, còn nhân là thái độ của mỗi người trên quả đó mới là phần quan trọng của đời sống mỗi người thì lá số tử vi không thể nào nói được. Vì thế, không ai dám khẳng định có thể giải đoán đúng lá số tử vi một trăm phần trăm cả. Nếu con sinh ra một đứa con khắc tuổi thì đó chính là nghiệp quả mà con nên chấp nhận, điều đó không có gì phải bận tâm. Có một đứa con khắc tuổi sẽ giúp con giác ngộ được rằng không phải tình yêu thương của người mẹ chỉ dành cho những đứa con tốt với mình, mà còn yêu thương cả những đứa con khắc bạc nữa. Như vậy chẳng phải đứa con khắc bạc đó sẽ giúp con học ra biết bao vẻ đẹp của tâm hồn làm mẹ hay sao? Bài học giác ngộ phải trải qua nhiều thử thách khó khăn mới giải thoát tâm hồn ra khỏi cái ta ích kỷ, một cái ta luôn muốn dành phần dễ dãi cho mình.

Người xưa nói: "Bôn ba chẳng qua thời vận" hay "Người tính không bằng trời tính". Thời vận hay mệnh trời ở đây chính là quả mà mỗi người phải nhận lãnh nơi sinh nghiệp của mình để học ra bài học giác ngộ giải thoát. Điều con tính toán lợi cho con mặt này thì sẽ hại cho con mặt khác thôi, đó là luật bù trừ mà. Ví dụ người ăn trộm lấy được một món tiền, anh ta tưởng là đã làm lợi cho mình, nhưng không biết rằng anh ta đang và sẽ rước lấy vô số tại họa khó lường. Tốt nhất là không cần thay đổi điều kiện mà chỉ cần thay đổi thái độ ứng xử đúng tốt trước mọi điều kiện để cho tâm hồn phong phú, bản lãnh và rộng mở bao dung. Hãy yêu thương đứa con sắp chào đời của con với tất cả tấm lòng người mẹ, bài học làm mẹ mới là điều đáng kể, đừng mang thành kiến về lá số tử vi của con mình sinh hay khắc mà làm hỏng thái độ sáng suốt định tĩnh trong lành của bản tâm con. Hạnh phúc chỉ có trong lòng con, không do bất cứ điều kiện bên ngoài nào cả, con ạ.