Sau Khi đức Phật nhập Niết-bàn khoảng 100 năm, Phật giáo bắt đầu chia ra hai khuynh hướng: Khuynh hướng thứ nhất chủ trương giữ nguyên lời dạy của đức Phật không được tự ý thêm bớt. Khuynh hướng thứ hai chủ trương triển khai giáo lý đức Phật cho phù hợp với căn cơ trình độ, phong tục tập quán, không gian thời gian, v.v. .. Khuynh hướng thứ nhất vì do các vị trưởng lão chủ trương nên được gọi là Trưởng Lão Bộ hay Thượng Tọa Bộ. Và vì chủ trương giữ nguyên giáo pháp đức Phật nên được gọi là Phật giáo Nguyên Thủy. Phật giáo Nguyên Thủy phần lớn hoằng hóa ở các nước phía Nam nên còn được gọi là Phật giáo Nam Tông.

Khuynh hướng thứ hai vì do các vị giáo thọ trẻ chủ trương triển khai giáo lý đức Phật nên được gọi là Đại Chúng Bộ. Vì chủ trương triển khai giáo lý nên được gọi là Phật giáo Phát Triển, và vì khuynh hướng này phần lớn hoằng hóa ở các nước phương Bắc nên gọi là Phật giáo Bắc Tông. Khuynh hướng phát triền từ 100 năm đến 600 năm sau đức Phật Niết-bàn vì phát triển chưa quy mô nên gọi là giai đoạn Phật giáo Tiểu Thừa. Từ 600 năm trở về sau phát triển quy mô hơn nên gọi là Đại Thừa. Tóm lại Nam Tông tức Phật giáo Nguyên Thủy hay Trưởng Lão Bộ, còn Bắc Tông tức Phật giáo Phát Triển bao gồm hai giai đoạn Tiểu Thừa và Đại Thừa. Cốt lõi của cả hai khuynh hướng vẫn giống nhau, chỉ khác nhau về phương tiện tu tập mà thôi.

Biết mình đã mang nghiệp sát sanh nay muốn sám hối chừa cải là dấu hiệu tốt. Đức Phật dạy người nào trước làm ác sau làm lành giống như mặt trăng ra khỏi mây mù đáng được tán dương khen ngợi. Vậy con nên làm những việc sau đây:

- 1) Thường sám hối những tội chướng của mình đã gây ra đau khổ cho chúng sanh. 2) Nguyện từ nay không làm điều gì tổn hại đến chúng sanh khác, chỉ làm việc đem lại an lạc cho đời. 3) Phát triển tâm từ ái và bi mẫn với tất cả chúng sanh để trừ sân tưởng và hại tưởng. 4) Giữ gìn Tam Quy ngũ giới nhất là tôn trọng sự sống của muôn loài. 5) Làm nhiều công đức đặc biệt là cứu sống người hoặc vật đang lâm nạn. 6) Hồi hướng công đức đến muôn loài, nhất là những vật bị ta sát hại, cầu mong cho những chúng sanh ấy thoát khổ được lạc.

- Nếu con vào trang Web này có thể xem mục tin tức để biết phần báo cáo từ thiện của chùa Tổ Đình Bửu Long, chùa Huyền Không và Tuệ Tĩnh đường Liên Hoa ở Huế để tùy nghi góp phần công đức làm việc từ thiện. Việc thiện giống như con thuyền, việc ác giống như sỏi đá. Việc thiện nhiều ví như con thuyền lớn dù có chở sỏi đá vẫn qua sông mà không bị nhận chìm. Ngược lại nếu việc ác quá nhiều mà việc thiện quá ít thì thuyền còn bị chìm huống chi là sỏi đá. Lúc đó dù cầu nguyện cũng không thể tránh khỏi quả báo.

Con hỏi vậy là làm khó thầy rồi đó nha. Theo thầy thì tùy vào tâm nguyện của người quy y Tam Bảo. Chúng ta tạm thời chia ra hai loại tâm nguyện: 1) Một số người nguyện quy y Tam Bảo nhưng không quan tâm đến tông phái, họ thích đi nghe giảng Pháp, hoặc đọc sách kinh của nhiều tông phái để chọn cho mình những pháp tu thích hơp với căn cơ trình độ của mình. Họ nghĩ rằng quy y là quy y Tam Bảo chứ không phải quy y một vị sư, một ngôi chùa hay một tông phái nào nhất định. Tu pháp gì có thể giúp họ đoạn giảm bất thiện pháp, trưởng dưỡng đạo tâm, khai mở định tuệ, giác ngộ giải thoát là họ đều chấp nhận được. 2) Một số người khác lại phản bác rằng: một khi đã chọn được thầy, được chùa, được tông phái nào hợp duyên, hợp căn cơ trình độ của mình rồi thì chỉ một lòng tu theo pháp môn đó thôi. Họ nghĩ rằng tu một mình mà tới hai ba phái thì chẳng khác nào bắt cá hai tay hay đứng núi này trông núi nọ, và họ quyết đi theo tôn chỉ "nhất nghệ tinh nhất thân vinh" mới là tốt.

Vậy cũng khó mà quyết đoán theo ý kiến nào con nhỉ? Con hỏi thầy nhưng thầy lại muốn hỏi con là trong hai ý kiến trên con chọn ý kiến nào? Nếu con chọn một ý nào rồi thì đó cũng chính là câu trả lời vậy. Còn chuyện đứt tam quy thầy có ý kiến như vầy: Phật có ân đức nổi bật nhất là sáng suốt, Pháp có ân đức chính yếu là chân thật, Tăng có ân đức chủ yếu là trong lành. Ba ân đức nầy quý giá nhất trên đời nên gọi là Tam Bảo. Vậy người đã quy y Phật cần phải hành động, nói năng, suy nghĩ một cách sáng suốt. Người đã quy y Pháp cần phải định tĩnh để hành động, nói năng, suy nghĩ đúng sự thật. Người đã quy y Tăng cần phải hành động, nói năng, suy nghĩ trong lành thanh tịnh. Lúc nào chúng ta hành động, nói năng, suy nghĩ thiếu sáng suốt, định tĩnh, trong lành là đã ... đứt tam quy vì đã không nương tựa, y cứ vào Ba Ân Đức Quý Báu nhất trên đời rồi. Nếu con luôn sáng suốt, định tĩnh, trong lành khi hành động, nói năng, suy nghĩ thì thì làm gì mà đứt Tam Quy được, phải không con?

Thầy cũng mới từ Hà Nội về. Theo lịch hàng năm thầy ra Hà Nội khoảng cuối tháng 3 hoặc đầu tháng 4 DL để hướng dẫn tu tập cho một số đạo tràng miền Bắc, rất tiếc không gặp đạo hữu để trực tiếp trao đổi về việc tu học. Sau đây thầy xin trả lời những câu hỏi của đạo hữu:

1) Người Phật tử tại gia cơ bản là giữ Tam Quy Ngũ Giới. Quy y Phật là sống theo Tính Giác của Phật, nghĩa là thường hành động, nói năng, suy nghĩ một cách sáng suốt. Quy y Pháp là sống theo Sự Thật của Pháp, nghĩa là thường hành động, nói năng, suy nghĩ một cách trầm tỉnh. Quy y Tăng là sống theo Chánh Hạnh của  Tăng, nghĩa là thường hành động, nói năng, suy nghĩ một cách trong lành hiền thiện.

Nói cách khác là thường thể hiện sự sáng suốt, định tỉnh, trong lành trong bố thí, trì giới, tham thiền (hoặc niệm Phật), lễ bái, cúng dường, phục vụ, nghe pháp, nói pháp, hồi hướng công đức, tùy hỷ công đức, và thường điều chỉnh tri kiến cho cho đúng theo Chánh Pháp. Nhờ vậy những đức tính như tinh tấn, nhẫn nhục, nhu hòa, từ bi, hỷ xả, xả kỷ vị tha v.v... ngày càng phát huy trên đường giác ngộ giải thoát, tự giác giác tha.

2) Kệ Pháp Cú và Kinh Tứ Niệm Xứ đúng là hai kinh mang lại nhiều lợi ích cho pháp học và pháp hành của đạo hữu. Tứ Diệu Đế cũng chính là cốt lõi của Phật Pháp, đạo hữu nên nghiên cứu thật kỹ lưỡng. Phải có tri kiến chân chính xác thực nhất về Phật Pháp rồi sau đọc thêm mới không bị lạc hướng. Đạo hữu chọn như vậy là rất đúng. Chúc mừng.

3) Khi ăn chủ yếu là giữ tâm thế nào đừng để cho tham đắm trong ăn uống. Muốn vậy, không cần nghi lễ phức tạp mà chỉ cần:

   - Thường sáng suốt biết mình, không nên vui đùa cười nói làm mất chánh niệm tỉnh giác.

   - Nên quán tưởng sự bất tịnh của món ăn.

   - Nhớ ơn nguồn cung cấp sự sống cho mình.

   - Tập ăn uống dễ dàng, giản dị, không nên đòi hỏi theo sự ham thích của mình.

4) Nếu không có điều kiện để thờ Phật và chỗ đọc kinh trong nhà thì không đọc cũng chẳng sao. Nếu đạo hữu thích đọc kinh thì trước khi ngủ hoặc sau khi thức dậy có thể ngồi trên giường tụng kinh thầm cũng được. Tụng kinh chủ yếu để giúp phát triển tâm cung kính, chân thành, thanh tịnh, và thâm nhập đạo lý trong lời kinh. Vậy thành tâm là chính chứ không cần hình thức và quá nhiều nghi lễ rườm rà.

5) Nếu chưa có ai hướng dẫn đọc tụng kinh Pali thì không nên tự đọc sai về sau khó sửa. Đọc tụng kinh đã dịch ra tiềng Việt tốt hơn.

6) Thực ra, trong cốt lõi Phật giáo chỉ có một, chia ra nhiều pháp môn chỉ để đáp ứng căn cơ trình độ của nhiều người. Vậy đạo hữu có quyền chọn tông môn thích hợp với mình để tu học, miễn sao đúng chánh Pháp là được. Phật giáo Nguyên Thủy ít lai tạp, còn giữ được những lời dạy uyên nguyên của đức Phật, nếu đạo hữu có duyên chọn tu tập theo Phật giáo Nguyên Thủy thì khả năng bị sai gốc chánh Pháp rất ít. Đó là quyền chọn lựa của đạo hữu, thầy chỉ giới thiệu chứ không có quyền hướng đạo hữu về tông môn nào.

Khi đạo hữu đã chọn một tông môn thích hợp thì nên lấy đó làm gốc cho việc tu học của mình, không nên bắt cá hai tay. Tuy nhiên, việc nghiên cứu học hỏi thì đạo hữu có quyền tham cứu thêm các tông phái khác để cái nhìn không chủ quan cục bộ. Chúc đạo hữu thành công trong việc chọn đường tu cho mình.

Có thể hóa giải nghiệp chướng bằng những cách sau đây:

- Thành tâm xin lỗi và đền bù xứng đáng cho đối tượng mà (nếu như) mình đã xúc phạm, làm tổn thương hay gây thiệt hại cho họ.

- Tự mình tình nguyện ăn năn sám hối và chừa cải lỗi lầm mà mình đã sai phạm, ngăn ngừa không cho tái phạm nữa.

- Làm những việc cụ thể để đối trị những nghiệp chướng cũ. Ví dụ như nếu đã sát sinh thì nên phóng sinh, nếu trộm cắp thì nên bố thí, nếu ngã mạn thì nên khiêm cung, lễ bái, v.v...

- Sẵn sàng kham nhẫn nhận chịu hậu quả những nghiệp chướng mà mình đã tạo, không tự dày vò than thở, cũng không oán trách bất kỳ ai khác.

Theo Phật giáo thì cõi trần có nhiều cảnh giới chúng sinh khác nhau. Người chết sẽ tùy theo nghiệp thiện ác đã tạo mà tái sinh vào một cõi tương ứng. Ví dụ như người tốt được sinh lại cõi người hoặc cõi trời; người xấu sẽ tái sinh trong địa ngục, súc sinh v.v...

Trong một số trường hợp người chết có thể báo mộng nếu họ tái sinh làm Chư Thiên, A-tu-la, Ngạ Quỷ , v.v..., nếu tái sinh làm người, địa ngục, súc sinh thì không thể báo mộng được.

Mằm mơ thấy người đã khuất có thể do chính người chết ấy báo mộng, có thể do một người chết khác báo mộng giúp, nhưng phần lớn là do tâm tưởng của người sống khi họ có mối quan hệ thân hay thù nào đó với người chết rồi nằm mơ mà thôi.

Dẫu mẹ con sau khi qua đời đi về đâu thì tốt nhất là con nên làm điều phước thiện như bố thí, cúng dường, phóng sinh, trì kinh, niệm Phật, v.v... để hồi hướng phước báu đến mẹ hơn là buồn rầu thương tiếc.

Thực ra, đeo bông hồng hay trắng chỉ để tượng trưng cho niềm hạnh phúc khi mẹ còn sống, và sự thương tiếc khôn nguôi khi mẹ đã qua đời. Đây là cách nhắc nhở con cái phải biết trân quí, hiếu thuận khi cha mẹ còn sống, đừng để khi song đường mất đi mới ngậm ngùi thương tiếc và ăn năn hối hận.

Con muốn trả lời câu hỏi giúp thầy cũng được, nhưng không phải trực tiếp mà con gởi vào địa chỉ email cho thầy để thầy xem lại, nếu câu trả lời đúng và hay thầy sẽ cho đăng lên thay trả lời của thầy. Cám ơn thiện ý của con và thầy rất hoan hỷ khi con còn nhỏ mà đã quan tâm học hỏi Phật Pháp.