Quá trình ngũ uẩn diễn ra khi căn tiếp xúc với đối tượng trần cảnh tương ứng, đó là SẮC, sự tiếp xúc ấy sinh ra những cảm giác, đó là THỌ, nhận biết xúc và thọ và đối tượng là TƯỞNG, có thái độ phản ứng trên đối tượng là HÀNH, và tùy phản ứng ấy là loại tâm gì thì đó là THỨC. Thí dụ: Tai nghe một âm thanh, đó là SẮC, có cảm giác dễ chịu, đó là THỌ, nhận biết âm thanh và sự dễ chịu là TƯỞNG, ham thích âm thanh ấy là HÀNH, chuỗi diễn biến này có nội dung là tham nên THỨC lúc đó chính là tâm tham. Tiến trình này có thể lặp đi lặp lại rất nhiều lần do đó tâm tham này mới kéo dài lâu được.

Khi quá trình 5 uẩn này diễn ra thì một cái "Ta"  khởi lên có ảo tưởng rằng "Ta" nghe, "Ta" cảm thấy dễ chịu, "Ta" thích, rồi cái "Ta" cố gắng duy trì sự ưa thích đó và ghi nhớ vào bhavanga (tiềm thức, Alaya thức). Quá trình này lặp đi lặp lại từ hữu thức đến vô thức nên ngày càng chồng chất phức tạp mà gọi là UẨN.  Muốn hóa giải sự hình thành 5 uẩn - tức tiến trình tâm này - thì không thể dùng TƯỞNG UẨN hay THỨC UẨN của chính tiến trình tâm ấy, vì tiến trình hiện tại không thể tự quan sát chính nó. Vì vậy dùng sự quan sát của tánh biết để thấy tiến trình ngũ uẩn đang diễn ra, đó là tánh biết của tâm có thể thấy được hiện tướng của tâm đang diễn ra đồng thời. Đây chính là pháp hành chánh niệm tỉnh giác trên diễn biến của thân thọ tâm pháp để thấy rõ ngũ uẩn và hóa giải sự hình thành bản ngã.

Con không nói rõ kì quặc là lập dị khác thường hay con ám chỉ là người xấu. Kì quặc có thể là một cá tính khác thường làm cho nhiều người không thích nhưng không hẳn là xấu. Tại sao người Ấn lại nói bất kỳ người nào mình gặp cũng đều là người đáng gặp? Có lẽ vì người nào mà minh có duyên gặp đều giúp mình học ra bài học về bản chất con người để mình tùy duyên mà có thái độ ứng xử cho đúng tốt. Nếu vội vàng có thái độ chấp nhận hay chối bỏ họ thì con không thể học được điều gì từ những người xung quanh. Môi trường và những người xung quanh là tấm gương phải chiếu thái độ nhận thức và hành vi của mình.

Hòa nhập không có nghĩa là hùa theo, bất đồng không có nghĩa là chống đối. A dua hay đối kháng là hai thái độ thiếu hòa nhập. Hòa nhập là sự tương giao, còn a dua hay đối kháng là mối quan hệ. Trong mối quan hệ thì có thân có thù, có thích có ghét, còn trong sự tương giao thì có thể thuận hay nghịch, sinh hay khắc một cách tự nhiên nhưng không phải là thái độ a dua hay chống đối. Con nên tập bình thản trước mọi đối tượng, dù đồng hay bất đồng quan điểm, cách sống hay tính khí với họ. Trừ phi họ làm điều gì có hại đến lợi ích chung thì mới nên tỏ thái độ xây dựng đúng đắn để giúp họ nhận thức ra hành động sai trái của họ. 

Tin và không tin là tính chất của tất cả mối quan hệ ở đời, không phải chỉ trong lãnh vực tình yêu nam nữ mà cả trong gia đình, học đường, tôn giáo, xã hội, thương trường, chính trị, ngoại giao v.v... Một khi đã thiết lập mối quan hệ thì luôn có tin và không tin đi kèm. Tin và không tin đều xuất phát từ sự sợ hãi: Sợ không an toàn, sợ sự biến đổi, sợ không như ý mình, sợ sự mất mát, thất bại, sợ đau khổ, sợ bị chê cười, sợ bị phản bội v.v... Chung quy trong đó không có tình yêu đích thực mà chỉ là sự thỏa hiệp nhằm thỏa mãn sự mong ước của mình. Vậy tình yêu nam nữ phải chăng là định mệnh chỉ để thực hiện thiên chức mang tính bản năng truyền giống hay đó là sự chọn lựa tự do tuyệt đối?

Tình yêu nam nữ không bao giờ viên mãn, người ta luôn đi tìm một nửa mà mình còn thiếu, nhưng nửa kia xem ra chỉ là số phận, là tình cờ, chứ không bao giờ là sự chọn lựa như mình mong ước. Nhân gian có một câu nói rất kỳ cục mà xem ra lại khá đúng, đó là "Ghét của nào trời trao của đó". Sự chọn lựa thường dựa trên cái tốt cái xấu, cái thích cái ghét, nên sự chọn lựa vốn bất toàn. Vậy đừng bao giờ mong đợi một tình yêu đôi lứa hoàn hảo, đó chỉ là một trong những bài học để thấy ra bản chất đời sống mà thôi. Cho đến khi giác ngộ ra tình yêu đích thực là gì thì không còn tin hay không tin trong mối quan hệ nữa mà chỉ còn lại sự tương giao và sự hòa nhập vào vẻ đẹp muôn đời của Vạn Pháp. Chỉ có tình yêu khi có trí tuệ, nghĩa là một tâm hồn rỗng lặng trong sáng mới có thể có được tình yêu vô hạn - không bị ràng buộc bởi bất cứ điều kiện nào. 

Ai mà chẳng vậy. Cái "Ta" vừa muốn bành trướng tài tình danh lợi thì phải cần đến người khác, nên muốn nhiều người quan tâm càng tốt, nhưng đồng thời cái "Ta" cũng muốn tự do không bị ai ràng buộc. Bởi vậy mới khổ. Khi có khái niệm "Ta" khởi lên thì nó liền tự phân đôi thành hai mặt mâu thuẩn lẫn nhau. Nếu cái "Ta" thứ nhất muốn đi chơi thì cái "Ta" thứ hai nói nên ở nhà, dù cái "Ta" thứ nhất thắng và con đi chơi nhưng khi đi chơi một thời gian cái "Ta" thứ hai lại thắng, thế là con muốn về nhà.

Nguyên lý này coi vậy mà hay, nhờ thế cái "Ta" không bao giờ một chiều hay độc đoán được, chính sự mâu thuẫn nội tại của tính "nhất nguyên lưỡng cực" này mà có "sinh sinh chi vị Dịch" nên muôn loài mới biến hóa vô cùng, tuy vô thường sinh diệt nhưng đồng thời cũng luôn luôn có sự sáng tạo mới mẻ trong thiên địa vạn vật. Do đó, vấn đề không phải là giải quyết sự mâu thuẫn này, vì nếu giải quyết thì hoặc là sẽ trở thành một chiều, hoặc là hủy diệt "sự sống muôn đời" của vạn pháp. Thực ra "Vạn vật bồng âm mà cõng dương, xung khí để mà hòa" như Lão Tử đã nói, và đức Phật cũng dạy nếu giải quyết thì chỉ đem cái Ngã này giải quyết cái Ngã kia thôi, như vậy muôn đời vẫn còn cái Ngã, chẳng qua là Ngã chí dương hay Ngã cực âm mà thôi, không đi đến đâu cả. Đó là lý do vì sao Ngài dạy chỉ THẤY sự mâu thuẫn đó thôi mà vẫn giữ được thái độ không, vô tướng, vô tác, vô cầu mới là giác ngộ giải thoát.  

1) Người thanh tịnh đương nhiên là bậc Thánh nhưng cũng có thể là người còn đang tu tập đúng hướng và đúng pháp, đó chính là tu theo Bát Chánh Đạo, Giới Định tuệ. Nghĩa là thường thận trọng chú tâm quan sát lại hành động nói năng suy nghĩ của mình, để cho tham sân si không thể dẫn dắt chi phối được. 

2) Ăn thịt tứ đại không có thức tánh giống như Ngài Milarepa Tây Tạng ăn thịt do những người thợ săn biếu, hoặc như Tổ Huệ Năng, Tế Điên Hòa Thượng ở Trung Hoa, Tuệ Trung Thượng Sĩ ở Việt Nam, v.v... Còn ăn thịt chúng sanh thì giống như những người sát sanh mà ăn, hoặc ăn sống trực tiếp những vật còn sống v.v... mà con đã từng biêt.

3) Thức tánh chính là tánh biết có nơi tất cả chúng sanh hữu tình. Tánh biết này nếu không bị bản ngã che lấp thì rất sáng suốt và mầu nhiệm nên Bắc Tông gọi là Phật Tánh. Chỉ khác là tâm thức thường ám chỉ hiện tướng của tâm, còn Tánh Biết hay Phật Tánh thì chỉ thực tánh chân đế của tâm. 

Đối trị cũng được, nhưng con phải thấy ra pháp nào đối trị điều gì mới được. Thí dụ tâm vọng động thì có thể niệm Phật, tham ái cái gì thì niệm sự bất tịnh và nguy hại của cái đó, sân hận thì niệm tâm từ, giải đãi hoặc vọng cầu tương lai thì niệm sự chết. Tuy nhiên con cũng nên tập tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác đối với thực tại tức là thường trở về trọn vẹn trong sáng với chính mình, mặc dù đó không phải giải pháp đối trị nhưng lại trực tiếp hóa giải được mọi phiền não một cách hữu hiệu nhất.

1) Bức tường trước tháp giống như cổng chào đúng là rắn thần Nagar được đắp cách điệu theo cách nhìn quen thuộc của người Việt.

2) Đó chỉ là cách trang trí một đài phun nước vừa hợp lý vừa tạo vẻ uy nghi thôi.

3) Tháp xây theo hướng Đông hơi chếch qua Đông Bắc một tí.

4) Tuy các chùa Nam Tông trong vùng Đông Nam Á it khi đắp Nagar có ngậm châu nhưng trong các tích truyện Jataka vẫn có nói Nagar có ngọc rắn, hơn nữa thầy chỉ muốn tạo hình ảnh đặc thù của văn hóa Phương Nam nhưng vẫn có nét quen thuộc chung của người Việt mình, chính vì vậy mà Tháp Tổ Đình Bửu Long vẫn có nét riêng của Phật Giáo Nam Tông Việt Nam, không hoàn toàn giống các nước Phật giáo Nam Tông khác mặc dù có cái chung của nền văn hóa cổ Phù Nam (Suvannabhūmi), đặc điểm của chùa tháp vùng Đông Nam Á ngày nay.

Thầy rất thông cảm hoàn cảnh nói chung của con, nhưng hiện nay con đang học Đại học năm thứ tư thì nên thật bình tâm để hoàn thành chương trình học còn lại để tốt nghiệp thì đúng hơn. Con có thể tìm nơi yên tĩnh để học hành cho có hiệu quả thì được, còn tu là một chuyện khác. Tu không phải là tránh né thực tế để tìm sự an bình mà là thấy ra hiện trạng của chính mình trong bối cảnh hiện thực của đời sống, đó mới là cách tốt nhất để con tự chuyển hóa chính mình và đó cũng chính là con đường giác ngộ giải thoát.

Cách thực hiện là bình tĩnh lắng nghe lại những cảm xúc, những tình cảm, những ưu tư của mình, con sẽ cảm thấy dễ chịu và sáng suốt biết mình hơn, nhờ vậy mọi chuyện cũng sẽ sáng tỏ hơn. Chính sự lắng lại đó mà con tìm thấy sự tĩnh lặng tốt nhất, vì sự bình an chỉ có trong tâm hồn con, chứ không thể tìm kiếm ở bên ngoài hay trong những ngôi chùa. Tiếc là con không nói rõ hoàn cảnh của con và nguyên nhân nào làm con chán nản như vậy nên thầy không giúp được ý kiến gì phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của con hơn. Chúc con vượt qua khó khăn của mình một cách đúng hướng.

1) Người thanh tịnh là người hành động, nói năng, suy nghĩ thường sáng suốt, định tĩnh, trong lành, không còn bị tham sân si trói buộc.

2)  Ăn thịt và ăn chúng sanh là hai việc khác nhau. Ăn thịt là ăn tứ đại không thức tánh, còn ăn chúng sanh là ăn ngũ đại nghĩa là ăn vật có thức tánh. Người ăn chay tưởng không ăn thịt nhưng lại không tránh khỏi ăn chúng sanh vì trong rau trái, trong nước uống đều có chúng đang sống. Vì vậy chúng ta là người tu đừng vội phê phán người khác, hay lên án ai mà nên thanh tịnh tâm mình và có lòng từ bi với mọi người mọi loài trước đã. Còn người ăn thịt có thanh tịnh và từ bi hay không thì cứ để họ tự nhận biết trên đường giác ngộ của họ. Người chấp mới xấu chứ người sai chưa hẳn đã xấu. 

Về lòng từ bi thì như đức Bồ-tát bố thí máu thịt mình cho cọp mẹ ăn để sống mà nuôi đàn cọp con, đó là vì lòng đại bi của Ngài không phân biệt cọp ăn thịt hay bò ăn cỏ, hễ thấy chúng sanh khổ thì giúp trước. Và vì Ngài là bậc đại trí nên biết rõ trình độ căn cơ và duyên nghiệp vay trả của chúng sanh mà vẫn bình đẳng không thiên vị chúng sanh nào. Đó là tấm gương cho lòng từ bi, thanh tịnh và trí tuệ của chư Phật và Bố-tát.