Không sao, bên phái luyện đan trường sinh người ta còn cố ý làm cho nước miếng chảy ra để nuốt vào, vì khi hỏa mệnh môn vùng sau đan điền tăng thì tân dịch sẽ giúp điều hòa thân nhiệt và nhờ đó khí huyết sẽ lưu thông: Đó là cách luyện tinh hóa khí, khí hóa thần, thần hoàn hư của Đạo Gia. Thiền định và yoga tuy không cố ý luyện đan nhưng đôi lúc cũng có hiện tượng như vậy. Muốn định tâm thì tốt nhất nên để yên cho tâm tự định chứ không nên cố ép tâm phải định theo ý mình.  

Có lẽ khi ngồi thiền định, con cố gắng nhiếp tâm quá nhiều nên sinh ra căng thẳng và thân nhiệt tăng lên, khiến cho tuyến nước miếng phải can thiệp để điều hòa nhiệt độ cơ thể đồng thời giúp giảm bớt căng thẳng. Cũng có thể do con quên uống nước trước khi ngồi nên cơ thể thiếu nước cũng khiến nhiệt độ tăng lên, vì vậy có người đổ mồ hôi như tắm. Nên ngồi buông thư tự nhiên, đừng cố gắng tập trung quá mức cần thiết, để cho thân tâm thư thái thì con sẽ cảm thấy mát mẻ khinh an, nhờ đó mà tâm dễ dàng tự định, định như vậy mới là chánh định.

Con hiểu như vậy là đúng. Nói chung, ai cũng có mặt tốt và mặt xấu, "nhân vô thập toàn" mà, do đó người biết mình thì thường biết thông cảm với người khác. Người chỉ thấy mặt xấu của người khác thì đồng thời lại không thấy mặt xấu của mình. Cho nên "Các nhân tự tảo môn tiền tuyết, mạc quản tha nhân ốc thượng sương" là vậy. Cái sai lớn nhất của con người là lỗi mình bằng cây xà nhà mà không thấy, còn lỗi người bằng mũi kim lại thấy rất rõ!

Xấu tốt, đúng sai chỉ là tương đối, chúng có thể là duyên của nhau. Cái tốt có thể là duyên cho cái xấu nếu không tự biết mình, ngược lại cái xấu có thể duyên cho cái tốt nếu tự biết mình. Cái đúng cái sai cũng thế. Vậy vấn đề không phải là tốt hay xấu, đúng hay sai mà là có nhận ra nó đúng lúc đúng chỗ và đúng bản chất của nó hay không. Tốt nhất là mỗi người tự thấy đúng sai, xấu tốt của mình hơn là khen chê người khác. Do đó đức Phật dạy:

Chớ dòm ngó lỗi người

 Xem họ đã làm gì.

Chỉ nên nhìn lại mình

Đã làm gì hay chưa.

Đảnh lễ chỉ là một cách chào hỏi của người Ấn Độ, có trước cả thời đức Phật, để bày tỏ lòng tôn kính, ngưỡng mộ hay lịch sự đối với người khác. Mỗi nước, mỗi địa phương có một cách chào khác nhau. Tất nhiên có người chỉ chào cho có lệ, nhưng cũng có người chào với tấm lòng thành. Điều này nhìn qua có thể thấy được chứ không cần quan sát kỹ lưỡng lắm, tuy nhiên dù người đảnh lễ với tâm trạng thế nào thì người nhận chỉ nên biết vậy thôi chứ không nên quan tâm hay phân biệt đối xử. 

1) Khi con sáng suốt định tĩnh trong lành một cách trọn vẹn với thực tại thì có sự yên bình và không lăng xăng tạo tác là đúng, nhưng khi cái bản ngã vốn luôn muốn lập trình, định hướng cho an toàn khởi lên thì con liền cảm thấy cô đơn, hụt hẫng, bồng bềnh lạc hướng cũng là phải thôi. Chính yếu là con phát hiện ra đâu là ngã đâu là vô ngã chứ không phải cố gắng sáng suốt định tĩnh trong lành để được yên bình vô sự.

Mặt khác, sống vô ngã vị tha với tâm sáng suốt định tĩnh trong lành khác với xa với sống tiêu cực thụ động để được an toàn một cách vị ngã. Nếu là sống tích cực vị tha thật sự thì sao lại có cảm giác hụt hẫng, bồng bềnh được? Sống không nương tựa có nghĩa là sống an nhiên tự tại không bị lệ thuộc vào điều gì, và con có thể thấy trên đời chẳng có gì quan trọng để bám víu, nhưng không phải là không quan tâm để ý điều gì cả hay cuộc đời không còn gì cả, như con nói. Nếu vậy con cần xem mình có thái độ tiêu cực thụ động không để điều chỉnh lại nhận thức và hành vi cho tùy duyên thuận pháp, vô ngã vị tha. 

2) Có khi đọc rồi quên cũng tốt. Đọc là để thấy ra sự thật, khi thấy sự thật rồi thì quên ngôn ngữ ám chỉ nó đi chứ con nhớ chữ nghĩa làm gì cho mệt. Đọc sách đạo không phải để tích lũy kiến thức, mà để mở rộng tâm hồn thoát khỏi những ràng buộc của những khái niệm, lý trí, ký ức, quan niệm... thì mới có thể tiếp nhận sự thật một cách mới mẻ, không rập khuôn theo kiến thức hoặc kinh nghiệm đã qua, trừ phi phải nhớ những công thức đại loại như toán học chẳng hạn. Do đó, tâm cần tịch lặng trong sáng để có thể dễ dàng cảm ứng sự thật một cách trực tiếp đầy sáng tạo mới được.

Cứ để bạn con học bài học của mình mới có thể trưởng thành trong cuộc sống. Tính tự cao chắc chắn phải gặp những pháp đối trị ngay trong hoàn cảnh cuộc sống, nó sẽ giúp bạn con tự biết điều chỉnh chính mình. Chỉ có bình an khi bạn con biết mình, biết người, và biết thích ứng với hoàn cảnh xung quanh. Chính sự bất an căng thẳng mới giúp bạn con tỉnh ngộ được bản thân mình. Nếu được bình an một cách dễ dàng bạn con sẽ không bao giờ chịu biết lại chính mình và chịu buông xuống lòng tự cao ngã mạn.

Con cũng đừng quá lo cho bạn con, chính yếu là con nên thường tự biết mình trước, nếu không con lại bị ngoại cảnh chi phối mà quên mình... để rồi dễ nổi nóng, dễ bị tổn thương, dễ khó chịu và nặng lòng! Tình trạng của bạn con vừa là bài học, vừa là thử thách cho sự tỉnh thức của con. Nếu con không tự biết mình thì không những không tự an được mà còn bị cộng hưởng với sự bất an của bạn con, như vậy đã không giúp được mình thì làm sao giúp được bạn? Do đó con nên tự giác, tự an trước rồi mới có thể giúp bạn con được.

1) Cốt lõi pháp thiền thầy hướng dẫn phần lớn ở trong cuốn Sống Trong Thực Tại. Có lẽ là thầy sẽ nhờ người dịch cuốn sách này ra tiếng Anh rồi thầy sẽ hiệu đính lại. Câu hỏi về thiền định của bạn con cũng đã được nói rõ trong cuốn sách này. Có thể có một cách khác là các bạn cứ đọc cuốn sách đó rồi chỗ nào không hiểu hỏi thầy qua mục hỏi đáp cũng được. Thầy sẽ mở một mục tiếng Anh cho trang web này.

2) Trong Đạo Phật những yếu tố giới, định, tuệ hòa hợp với nhau thành một chứ không phải là những thành phần tách rời riêng biệt, tám yếu tố trong Bát Chánh Đạo cũng vậy. Giống như hydro và oxy hòa hợp thành nước vậy, nếu tách rời hai thành phần ấy ra thì chúng không thành nước được nữa. Khi thận trọng, chú tâm, quan sát tức trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại thì ngay đó có giới định tuệ mà có giới định tuệ thì có chánh kiến, có chánh kiến thì có chánh tư duy, có chánh tư duy thì có chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, mà đã có 5 chánh trên thì chắc chắn tâm ổn định nên tất nhiên là có chánh tinh tấn, chánh niệm và chánh định. Nói cách khác trong Bát Chánh Đạo mỗi yếu tố luôn bao hàm những yếu tố kia. Trong thiền minh sát Vipassanā có 3 yếu tố dẫn đầu trong Bát Chánh Đạo đó là chánh tinh tấn, chánh niệm và chánh kiến. Chánh kiến ở đây được thực hiện qua tỉnh giác. Khi 3 yếu tố này hòa hợp với nhau thì 5 yếu tố kia cũng cùng hiện hữu.

Chính khi con thận trọng chú tâm quan sát một động thái nơi thực tại thân-thọ-tâm-pháp thì thận trọng là giới, chú tâm là định và quan sát là tuệ. Thiếu một trong ba yếu tố thì 2 yếu tố kia cũng không thành. Định trong trường hợp này được gọi là sát-na định (khanika samādhi), tùy thời định (tadanga samādhi), hay tịch tịnh định (santo samādhi) tùy theo mỗi lúc và tính chất của nó. Định này mới là chánh định trong thiền minh sát. Trong Dīgha Nikāya 3/278 mô tả: “Định này là tịch tịnh, vi diệu, đạt tĩnh lặng, chứng nhất tánh, không điều kiện, không đối kháng, không trở ngại” (Ayam samādhi: santo, panīto, patipassaddhaladdho, ekodibhāvādhigato, na ca sasankhāra-niggayha-vāritavato’ti). Các loại định sắc giới, vô sắc giới chỉ gây trở ngại cho thiền minh sát, nếu không biết vượt qua, điều này đức Phật gọi là 10 phiền não chướng của thiền Vipassanā (Ánh sáng, hỷ, lạc, khinh an, trí quá nhạy, tin quá nhiều, tấn quá mạnh, xả quá mức, dục tốc sở đắc).

- Phóng dật là tâm buông lung theo duyên ngoại cảnh, hoặc dễ trôi theo những ảo tưởng ảo giác bên trong. Phóng dật cũng chính là hướng ngoại tìm cầu lý tưởng cao siêu không thực tế nên đối nghịch với tinh tấn - thường trở về với thực tại thân tâm. Phóng dật thường đi với thất niệm, bất tại và không tỉnh giác biết mình hay không sáng suốt tỉnh thức. Do đó tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác nghĩa là thường trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại thân tâm thì sẽ không còn phóng dật, thất niệm và mất tự tri tỉnh giác nữa.

- Thư giãn buông xả là cách tốt nhất để xả stress hay căng thẳng. Căng thẳng có nhiều lý do, nếu biết lý do sự căng thẳng hiện tại là gì chỉ cần rút bỏ nguyên nhân ấy đi là được, giống như cơm sôi thì bớt lửa để khỏi trào vậy. Căng thẳng có thể do tham, do sân, do tâm tán loạn không tập trung được, do bị áp lực bên trong hay bên ngoài, do sợ hãi, lo lắng, do vội vàng, hấp tấp, do công việc bị dồn động, do đánh mất trật tự thời-vị-tính của pháp v.v... Vậy tùy nguyên nhân mà ứng xử cho thích hợp với tình huống của từng trạng thái căng thẳng của con mới được.